جایگاه تنظیم گری در فرایند خصوصی سازی صنعت گاز

محمد عظیم زاده آرانی (دکتری اقتصاد نفت و گاز دانشگاه علامه طباطبایی) در مقاله ای به موضوع تنظیم گری در فرآیند خصوصی سازی بازار گاز ایران پرداخته است. این مقاله در شماره 29 فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی به چاپ رسیده است. ویژگی انحصار طبیعی صنعت شبکه ای گاز به مواجهه این بازار با شکست منجر شده است. به واسطه شکست بازار، خصوصی سازی این صنعت، بدون ایجاد نهاد ها و ابزارهای تنظیم گر، منجر به بروز رفتارهای ضد رقابتی نظیر سواستفاده از وضعیت مسلط و انحصار خواهد شد. تجربیات کشورهای پیشرو مانند ایالات متحده آمریکا نشان می دهد که این کشور حقوق عمومی رقابت برای بخش های رقابت پذیر بازار گاز و ابزارهای تنظیم گری بخشی برای بخش های رقابت ناپذیر آن تدوین کرده است. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی در دو بخش تنظیم شده است؛ بخش نخست مبانی، ماهیت و ابزارهای تنظیم گری و تجربه کشور آمریکا در استفاده از این ابزارها را بررسی می کند و بخش دوم به ارزیابی تنظیم گری صنعت گاز ایران اختصاص دارد. یافته های این پژوهش نشان می دهد به رغم تصویب ابزارهای تنظیم گری در اقتصاد ایران، هنوز این ابزارها در صنعت گاز ایران مورد استفاده قرار نگرفته و تمام زنجیره ارزش این صنعت به صورت انحصاری در اختیار دولت است و نبود ابزارهای تنظیم گری در این صنعت سبب شده تا واگذاری صنایع پایین دستی با وجود تکلیف قانونی با موفقیت همراه نباشد.