دورنمای انرژی جهان 2016

آژانس بین المللی انرژی سال 2016 در مقاله ای تحت عنوان «دورنمای انرژی جهان 2016» (World Energy Outlook 2016) با در نظر گرفتن مسایل مربوط به دسترسی به منابع انرژی، قیمت مناسب انرژی، تغییرات اقلیمی و آلودگی هوای ناشی از فرآیندهای مربوط به تولید انرژی و نیز مسایل مربوط به پذیرش عمومی انواع مختلف طرح ها در بخش انرژی، به تلاش بر مشخص کردن نحوه برهم کنش موازنه ها، منافع متقابل و اولویت های متضاد پرشماری در بخش انرژی پرداخته است. موافقتنامه پاریس در زمینه تغییرات اقلیمی که اجرای آن از نوامبر 2016 آغاز شد، درواقع توافقی درباره انرژی است. تغییرات تحول آفرین در بخش انرژی به عنوان منبع حداقل دوسوم تولید گازهای گلخانه ای در جهان برای رسیدن به اهداف مندرج در این توافق ضروری هستند؛ تغییراتی که هم اینک در بخش انرژی آغاز شده و ظرفیت بالقوه انرژی های دارای کربن پایین را عیان ساخته اند، به نوبه خود باور به امکان انجام اقدامات معنادار در حوزه تغییرات اقلیمی را تقویت می کنند. رشد تولید دی اکسیدکربن در بخش تولید انرژی در سال 2015 به طور کامل متوقف شد. این امر عمدتا ناشی از صرفه جویی 1.8 درصدی در مصرف انرژی در اقتصاد جهانی بود؛ روندی که افزایش کارایی در مصرف انرژی و گسترش استفاده از منابع انرژی پاک در سرتاسر جهان، آن هم عمدتا از نوع منابع تجدیدپذیر به تقویت آن کمک کرده است. در دورانی که سرمایه گذاری در صنایع بالادستی مرتبط با حوزه نفت و گاز به شدت کاهش یافته است، بخش رو به افزایشی از حدود 1.8 تریلیون دلاری که هر ساله در بخش انرژی سرمایه گذاری می شود، به انرژی های پاک اختصاص یافته است. ارزش یارانه های پرداختی در حوزه مصرف سوخت های فسیلی در سال 2015 از حدود 500 میلیارد دلار در سال پیش از آن، به 325 میلیارد دلار کاهش یافته است که بازتاب دهنده کاهش قیمت سوخت های فسیلی و نیز تسریع فرآیند اصلاح یارانه ها در چندین کشور جهان است. تحول در بخش تولید الکتریسیته با محوریت منابع تجدیدپذیر به طرح مبحث تازه ای پیرامون طراحی بازار برق و امنیت الکتریسیته منجر شده است، در حالی که نگرانی های رایج گذشته در حوزه امنیت انرژی نیز هنوز مرتفع نشده اند. اگر مسایل مربوط به دسترسی به منابع انرژی، قیمت مناسب انرژی، تغییرات اقلیمی و آلودگی هوای ناشی از فرآیندهای مربوط به تولید انرژی و نیز مسایل مربوط به پذیرش عمومی انواع مختلف طرح ها در بخش انرژی را در نظر بگیریم، موازنه ها، منافع متقابل و اولویت های متضاد پرشماری در بخش انرژی وجود دارند که نحوه برهم کنش میان آن ها باید مشخص شود. این همان رسالتی است که تدوین کنندگان گزارش دورنمای انرژی جهان (WEO) در سناریوها و مطالعات موردی مختلف انجام آن را بر عهده گرفته اند. همچنین در سال 2016 فرصت تازه ای برای ارایه نتایج نخستین بررسی جامع دوران نوینی که با امضای موافقتنامه پاریس آغاز شده، فراهم آمده است. تمامی تعهدات مندرج در موافقتنامه پاریس که از سوی حدود 190 کشور داده شده اند به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته و در سناریوی اصلی ما گنجانده شده اند. از جمله گزینه های سخت گیرانه تر کربن زدایی که در گزارش دورنمای انرژی جهان در سال 2016 مورد بررسی قرار گرفته اند علاوه بر سناریوی موسوم به 450 که بر مبنای احتمال 50 درصدی میزان گرمایش کره زمین به دو درجه سانتیگراد تنظیم شده است، می توان به نخستین بررسی صورت گرفته پیرامون سایر راهکارهای کاهش هرچه بیشتر گرمایش کره زمین اشاره کرد.