اشرف نانکلی
حسن محمودزاده
زینب صالحی
فرامرز نعمت زاده
مجید هاشمی

ویروس ها مهم ترین عامل کاهش عملکرد و کیفیت محصول انگور هستند. با توجه به درصد بالای آلودگی ویروسی وشبه ویروسی در تاکستان ها این پروژه با هدف تعیین بهترین روش سالم سازی نسبت به ویروس های ‭ArMV‬،‭GFLV‬، ‭GVA ‬و ‭GFKV ‬ارقام بومی انگور جهت تولید نهال سالم در قالب طرح کاملا تصادفی بصورت فاکتوریل با 4 تکرار (هر تکرار ‮‭10‬ مشاهده) بمدت 4 سال در بخش تحقیقات باغبانی اجرا گردید. در مرحله اول قلمه های 9 رقم انگور بومی (پیکانی، شصت عروس، بیدانه سفید، ریش بابا، شاهرودی، خلیلی، کلاهداری، سیاه سردشت و یاقوتی) از باغ کلکسیون تاکستان قزوین تهیه و ریشه دار شدند. سپس جهت سالم سازی نمونه ها تیمارهای درمانی آب گرم، کشت مریستم و کشت مریستم+ گرمادرمانی درون شیشه ای اعمال شد. محیط کشت مورد استفاده ‮‭2/1‬‭MS ‬تغییریافته حاوی ‮‭0/6‬ میلی گرم/لیتر ‭BAP (‬انگیزش رشد و شاخه زایی) و 1 میلی گرم/لیتر ‭IBA ( ‬ریشه زایی) بود. تعیین سلامت نمونه ها در طول دوره رشد با استفاده از آزمون الیزای دو طرفه انجام گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که تیمارهای درمانی مورد استفاده در حذف ویروس ها از لحاظ آماری اختلاف معنی داری نشان نداند. ولی میزان انگیزش مریستم ارقام مورد مطالعه در تیمارهای مختلف تفاوت زیادی نشان دادند بیشترین درصد انگیزش در تیمار مریستم (‮‭76‬ درصد) برای رقم یاقوتی و کمترین در تیمار آب گرم درمانی برای همین رقم (‮‭15‬درصد) بدست آمد. اثرات متقابل رقم و تیماردرمانی برای صفات طول شاخه، طول میان گره، تعداد برگ، شاخه زایی و ریشه زایی در سطح 1 درصد معنی دار به دست آمد. در تمامی تیمارهای درمانی، گیاهچه های ارقام شاهرودی و بی دانه طول شاخه، طول میان گره و همچنین طول ریشه بیشتری نسبت به سایر ارقام تولید نمودند. واژگان کلیدی: ارقام انگور بومی، ویروس، گرمادرمانی، آب گرم درمانی، کشت مریستم