شناسایی، جمع آوری و ارزیابی ژرم پلاسم بومی زرشک

کشورایران یکی از مناطق اولیه پراکنش و خاستگاه اولیه زرشک در دنیا محسوب می گردد. بر همین اساس گونه ها و ژنوتیپ های محلی متعددی از این محصول در منطق مختلف کشوروجود دارد. به منظور حفظ، نگهداری و جلوگیری از انقراض این گونه ها و ژنوتیپ های محلی زرشک، پروژه شناسایی، ارزیابی و جمع آوری ژرم پلاسم زرشک کشور تهیه و تدوین شده و در مناطق مختلف کشور به مدت 3 سال به مرحله اجرا درآمده است. برای اجرای این پروژه در استان اصفهان، ابتدا کل سطح استان به سه منطقه تقسیم شد. سپس هر سال به یکی از این مناطق مراجعه و گونه ها و یا ژنوتیپ های زرشک موجود درآن منطقه شناسایی و درختچه آنها علامت گذاری گردید. سپس این درختچه ها در چهار مرحله ( خواب فیزیولوژیکی، مرحله گلدهی، دوره رشد رویشی فعال درختچه و زمان برداشت محصول) مورد بازدید قرار گرفتند. در هر یک از مراحل بازدید ضمن مطالعه مراحل فنولوژی، پوشش سبز و میزان رشد رویشی آنها، از گل، برگ، میوه و شاخه آنها نمونه برداری انجام شد ودرآزمایشگاه خصوصیات گیاه شناسی و مورفولوژی هر یک ازگونه ها و یا ژنوتیپ های زرشک شناسایی شده بطور جداگانه بر اساس توصیف نامه (دیسکریپتور) زرشک مورد مطالعه قرار گرفت و در هر صفت یادداشت برداریهای لازم مطابق فرم های مربوطه انجام شد. بر اساس نتایج مطالعات انجام شده در طول مدت اجرای این تحقیق در استان اصفهان 5 ژنوتیپ زرشک خوراکی و زینتی به نام های ( زرشک منطقه قمبوان، زرشک منطقه فتح آباد، زرشک منطقه دولت آباد، زرشک برگ قرمز و زرشک همیشه سبز) و دو گونه زرشک وحشی به نام ‭(Berbereris integerrima ‬، ‭Berberis vulgaris ) ‬شناسایی شد. نتایج مطالعات انجام شده نشان می دهد که سه ژنوتیپ اول بی دانه و یا دارای دانه بسیار جزیی می باشند و می توانند برای احداث باغ زرشک مورد استفاده قرار گیرند. واژه های کلیدی: زرشک، گونه، ژنوتیپ، خصوصیات مورفولوژی و گیاه شناسی