بررسی پاسخ چند رقم انگور زراعی و ژنوتیپ های وحشی انگور زیر گونه سیلوستریس به تنش شوری کلرور سدیم

تنش شوری یکی از مهم ترین استرس های محیطی است که رشد و ویژگی های فیزیولوژیکی انگور را در مناطق شور تحت تاثیر قرار می دهد. انتخاب و استفاده از انگورهای متحمل به صورت پایه یا خودریشه و یافتن شاخص های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی برای غربال ژنوتیپ های حساس یا مقاوم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا در این تحقیق اثرات غلظت های نمک کلرور سدیم (صفر، ،‮‭100 50‬ و ‮‭150‬ میلی مولار) روی ‮‭11‬ ژنوتیپ وحشی ‭(Vitis vinifera ssp Sylvestris) ‬چهار رقم انگور اهلی ایرانی ‭(Vitis vinifera L) ‬شامل رشه (سیاه) سردشت، ریش بابا، ات اوزوم، سایانی و دو هیبرید بین گونه ای به مدت سه ماه بررسی شد. بعد از رشد و استقرار کامل نهال ها در گلدان تیمارهای شوری به طور منظم اعمال شدند و در آخر فصل رشد خصوصیات مورفولوژیکی شامل وزن تر و خشک ریشه و ساقه، ارتفاع شاخه سال جاری و خصوصیات فیزیولوژیکی از قبیل میزان کلروفیل، میزان اسید آمینه پرولین، محتوی نسبی آب برگ ها، قندهای محلول برگ ها و همچنین میزان عناصر سدیم، کلر برگ اندازه گیری شدند. نتایج آزمایشات نشان دادند که سطوح مختلف تنش شوری تاثیر معنی داری بر رشد ارقام و ژنوتیپ های وحشی انگور مورد آزمایش از لحاظ اغلب صفات مانند وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک برگ و ساقه، تعداد شاخه های جانبی و پارامترهای فیزیولوژیکی نظیر مقدار پرولین آزاد، قندهای محلول، شاخص کلروفیل و مقدار کلر برگ داشتند. در تیمارهای شوری آخر فصل فقط تعداد معدودی از ژنوتیپ ها باقی ماندند و بقیه ژنوتیپ های حساس خشک شدند. نتایج نشان داد که وزن تر و خشک ریشه، ساقه و برگ، سطح برگ و رشد با افزایش شدت تیمارهای شوری کاهش یافتند. مقدار پرولین و قندهای محلول بر اثر تنش شوری در تعدادی از ژنوتیپ ها افزایش یافتند در حالی که شاخص کلروفیل بر اثر تنش شوری دچار کاهش شد. اغلب ژنوتیپ های وحشی انگور به شدت به شوری حساس بودند و بعد از چهار بار تیمار شوری برگ ها شروع به خشک شدن کردند و حتی نتوانستند غلظت ‮‭50‬ میلی مولار نمک را هم تحمل نمایند اما تعداد محدودی از آن ها مانند ژنوتیپ های شماره 6 و 9 تحمل نسبی مناسبی از خود نشان دادند. در بین ارقام انگور رشه و در بین هیبریدها H6 مقاومت نسبی به شوری نشان دادند که از آن ها می توان در خاک های نسبتا شور به عنوان پایه پیوندی استفاده نمود. کلمات کلیدی: ویتیس وینیفرا، تحمل به شوری، پرولین .