الهام اسراری - دکترای علوم محیط زیست کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست فارس

آنالیز کیفیت هوا طی سالهای 1995-2002 در شهر تهران و برای آلاینده CO صورت گرفته شد . غلظت آلاینده از 7 ایستگاه سنجش آلاینده ها سازمان حفاظت محیط زیست در نقاط مختلف شهر جمع آوری گردیده است . در قدم اول روند تغییرات سالانه ، ماهانه و روزانه غلظت آلاینده ها با توجه به این که ایده لازم در مورد اهمیت کار را نشان می دهد و می تواند به جلوگیری از شرایط بحرانی و کنترل آن کمک نماید ؛بررسی گردید . تغییرات سالانه یک روند رو به کاهش را نشان می دهد . اوج غلظت CO در شهر بین ساعات 18-24 و در فصل پاییز و اوایل زمستان دیده می شود که با توجه به وضعیت ترافیکی ، کاهش محسوس سرعت باد در شب نسبت به روز بر اساس اطلاعات هواشناسی ، پایداری جو و ارتباط داشتن غلظت CO به نقطه شبنم ( که مقدار آن در فصل پاییز کمتر از دیگر مواقع است ) قابل توجیه می باشد . بیشترین غلظت CO در آذرماه و کمترین آن در تیر ماه اتفاق می افتد . پایداری اتمسفر در طول ماههای سرد سال احتمالا پاسخی برای این افزایش می باشد،بدلیل اینکه پایداری اتمسفر مانع پراکندگی آلاینده می گردد . یافتن ارتباط بین غلظت آلاینده ها و پارامترهای هواشناسی می تواند برای برنامه های کنترلی مانند انتقال صـنایع آلاینـده از شهر بکار رود . بنابراین ارتباط بین پارامترهای هواشناسی و غلظت آلاینده مطالعه گردید و بین پارامترهـای هواشناسـی آنکه تاثیر بیشتری بر روی غلظت آلاینده دارد؛ شناسایی گردید . با توجه به تاثیر انکار ناپذیر پارامترهـای هواشناسـی بـر روی غلظت آلاینده ها؛ سرعت و جهت باد ، رطوبـت نسـبی ، دمـا، نقطـه شـبنم و بارنـدگی بعنـوان پارامترهـای مسـتقل هواشناسی در نظر گرفته شد و ارتباط بین این پارامترها و غلظت آلاینده بصورت یک رابطه خطی بررسی گردیـد . از روی معادله بدست آمدهمی توان تاثیر معکوس سرعت باد ، دما، و نقطه شبنم را روی غلظت CO مشاهده کرد، کـه بـین ایـ ن پارامترها بعد از سرعت باد ، نقطه شبنم بیشترین تاثیر را روی غلظت CO دارد . لذا کم بودن غلظت CO در تیـر مـاه ؛ بدلیل ارتباط معکوس بین نقطه شبنم ؛ سرعت باد ؛ دمای روزانه و غلظت آلایندهمی تواند قابل توجیه باشد . نقطـه شـبنم و سرعت باد نسبت به دمای روزانه بیشترین تاثیر را روی غلظت CO دارند . سرعت باد و هم چنین نقطه شـبنم در پـاییز کمترمی باشد بنابراین بیشترین غلظت CO در آن زمان مشاهده میگردد . جهت طراحی و اجرای برنامه های کنترل آلودگی هوا یکی از موارد مهم پـیش بینـی غلظـت آلاینـده هـا مـی باشـد . ایـ ن اطلاعات می توانند برای آنالیز وضعیت اینده آلودگی هوا د ر تهران و کمک به کنترل انتشـار آلاینـده بکـار رود بـه همـین منظور مدل دوبعدی پـراکنش آلاینـده بـرای CO در نظـر گرفتـه شـد . بـاد افقـی (geostrophi c wind) ، زبـری سطحی ، ارتفاع اختلاط ، نرخ انتشار آلا ینده و غلظت اولیه آلاینده بعنـوان د اده هـای ورودی در نظـر گرفتـه شـد . فضـای روی شهر تا ارتفاع اختلاط به سلولهای چندگانه تقسیم گردید و معادله موازنه جرم برای هر سلول در شـرایط اتمسـفری پایدار لحاظ گردید . این نتایج با واقعیت موجود تطبیق داده شد و در نهایت معادله ای جهت انتشـار CO پیشـنهاد گردیـد . در این تحقیق سعی گردیده است مدل انتشاری به منظور پیش بینی غلظت آلاینده ها و تخمـین کیفیـت آلـودگی هـوا در شهر اصلاح گردد . اساسی ترین فایده این مدل قابلیت انعطاف آن می باشـد کـه مـی توانـ د بـا در نظـر گـرفتن نرخهـای متفاوت نشر و پارامترهای هواشناسی استفاده گردد .

مونوکسید کربن؛ پارامترهای هواشناسی ؛ مدل انتشاری ؛ روند تغییرات و مدل استاتیکی