شناسایی نشانگرهای مولکولی پیوسته با ژن های کنترل کننده تحمل به خشکی در چغندرقند

کمبود آب از عوامل مهم محدود کننده تولیدات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان می باشد. معرفی ارقام متحمل به خشکی در این مناطق از اولویت خاصی برخوردار است. در این تحقیق از فامیل های F‮‭3:2‬ حاصل از تلاقی بین دو لاین اینبرد والدینی که در شرایط تنش خشکی واکنش های متفاوتی از خود نشان داده بودند به همراه خود لاین های والدینی استفاده شد. برای تعیین ژنوتیپ نشانگرها از نشانگرهای تکرارهای توالی ساده ‭(SSR) ‬و چند شکلی تک نوکلیوتیدی ‭(SNP) ‬استفاده شد. برای ارزیابی فنوتیپی فامیل های F‮‭3:2‬ از نظر تحمل به خشکی، بذر آنها در خرداد ‮‭1388‬ در ایستگاه مهندس عبدالرسول مطهری کرج در شرایط تنش و بدون تنش کشت شد. کاشت بذور در کرت های دو خطی به طول ‮‭3/5‬ متر و در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار صورت گرفت. پس از پیدا کردن ارتباط صفات فنوتیپی با داده های ژنوتیپی، جایگاه مکان های ژنی کنترل کننده تحمل به خشکی ‭(QTL) ‬و سهم نسبی آنها در توجیه تغییرات صفات تعیین شد. نتایج تجزیه واریانس در شرایط تنش و بدون تنش نشان داد که بین ژنوتیپ ها تنوع ژنتیکی زیادی برای اغلب صفات وجود دارد. نقشه یابی ‭QTL ‬تعداد ‮‭19‬ ‭QTL ‬معنی دار برای صفات مورد بررسی را نشان داد. هریک از ‭QTL ‬های شناسایی شده برای صفات عملکرد ریشه، عملکرد شکر، عملکرد شکر سفید، نسبت ‭R/S‬، تبعیض ایزوتوپ های کربن (دلتا) و عیار قند بطور متوسط بیش از ‮‭10‬ درصد تغییرات فنوتیپی صفات مربوطه را توجیه کردند‭. QTL ‬های شناسایی شده برای صفات تعداد برگ، درصد پوشش سبز کانوپی و شاخص آبداری برگ سهم کمی در توجیه تغییرات فنوتیپی صفات مذکور داشتند‭. QTL ‬هایی که بطور مشترک در هر دو تیمار آبیاری برای عملکرد و دلتا مشاهده شد می توانند ابزارهایی مفیدی برای گزینش تحمل به خشکی در چغندرقند باشند. واژه های کلیدی: تنش خشکی، نشانگر، ‭QTL‬، چغندرقند