احمدرضا محمدزاده
حبیب ا بیگی
مجید آخوندزاده

باتوجه به افزایش تقاضا برای آب جهت مصارف شرب، خانگی، شهری، تجاری و صنعتی، موضوع تصفیه و استفاده مجدد از فاضلاب ها، نقش مهمی را در مدیریت منابع آب به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک ایفا خواهد نمود. موفقیت در استفاده از پساب های تصفیه شده برای تولید محصولات کشاورزی تا حد زیادی به انتخاب راهبردهای مناسب با هدف بهینه سازی عملکرد محصولات زراعی و کیفیت آنها، حفظ قدرت حاصلخیزی و تولیدی خاک و حفاظت از ایمنی و سلامت محیط زیست بستگی دارد. این پژوهش با هدف تحقیق در زمینه کاربرد پساب شهری تصفیه شهر مشهد برای تولید گندم، گوجه فرنگی و ذرت علوفه ای در اراضی زراعی غرب شهر مشهد واقع در روستای ا مرغان، در مجاورت تصفیه خانه های فاضلاب پرکندآباد به اجرا درآمد. در اجرای این تحقیق طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد استفاده قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری با آب چاه و آبیاری با پساب خروجی از تصفیه خانه های 1 و 2 بود. نتایج نشان داد که کاربرد پساب موجب افزایش عملکرد محصولات گردید. در گندم درصد پروتیین دانه افزایش یافت و در گوجه فرنگی کاهش درصد رطوبت و پ هاش و افزایش مقدار کل مواد جامد محلول کیفیت گوجه فرنگی را بهبود بخشید. عملکرد علوفه تر ذرت علوفه ای نیز افزایش یافت. بطور کلی استفاده از پساب موجب حاصلخیزی خاک و غنی سازی محصولات گردید. غلظت عناصر سنگین در خاک و گیاهان آبیاری شده با پساب کمتر از حدود استانداردهای تعیین شده بود. واژه های کلیدی: حاصلخیزی خاک ، عملکرد محصول، عناصر سنگین، کیفیت محصو ل