ابراهیم صادقی
رضا گلستانه
ناصر فرار
فاطمه غلامیان
حمید مزارعی
حسن کازرونی

گون ‭(Astragalus)‬از تیره ی بقولات ‭(Papilionaceae) ‬سطح وسیعی از مراتع و نقاط کوهستانی کشور را به خود اختصاص داده است. گونه های این جنس در ایران از تنوع بسیار بالایی برخوردارند، بطوریکه حدود ‮‭800‬ گونه از این جنس در کشور گزارش شده است. بسیاری از گونه های این جنس از نظر صنعتی، دارویی، تثبیت شن های روان و احیا مناطق بیابانی اهمیت دارند.همچنین از این جنس قریب به ‮‭450‬ گونه علفی در کشور گزارش شده است که مرغوبترین، گسترده ترین وخوشخوراک ترین علوفه ی دامی کشور محسوب می شوند.متاسفانه به دلایل متعددی مانند چرای مفرط و تراکم بالای دام، آتش سوزی های طبیعی و سهوی در مراتع، خسارات ناشی از آفات، بارش های بیش از حد به شکل سیل و خشکسالی در برخی مناطق و نیز بهره برداری مفرط از گیاهان در رویشگاه های اصلی، هرروز شاهد کاهش گیاهان خوشخوراک مرتعی از جمله گون های خوشخوراک و جایگزین شدن آنها توسط گیاهان مهاجم هستیم. در این میان خسارت ناشی از آفات بذرخوار گیاهان مرتعی نیز از جمله مهمترین عواملی است که مانع از تولید بذر سالم و در نتیجه موجب عدم موفقیت در برنامه های بذرکاری مراتع بمنظور اصلاح پوشش مرتعی می گردد. بمنظور دستیابی به این مهم در مرحله ی نخست نسبت به شناسایی این عوامل خسارتزای بذور اقدام شد و همزمان تعیین درصد خسارت، پراکنش، دامنه ی میزبانی و شناسایی دشمنان طبیعی این آفات در مراتع استان بوشهر در سه ایستگاه صورت گرفت. بدین منظور در سه ایستگاه که معرف پوشش گیاهی استان می باشند ، مطالعات صحرایی روی گون های موجود انجام شد. با توجه به فنولوژی گون ها، بذور آلوده در سه مرحله به گل رفتن، خمیری شدن و رسیدن کامل (‮‭50‬ غلاف از هر گونه) جمع آوری شده و در آزمایشگاه تا زمان خروج حشرات کامل نگهداری شدند. نمونه های جمع آوری شده با استفاده از کتب و منابع علمی براساس راسته، خانواده، جنس و گونه تفکیک و از لحاظ فراوانی، پراکنش و میزان خسارت بررسی شدند. پرورش آزمایشگاهی برخی از نمونه های مهم به منظور تعیین برخی از ویژگی های زیستی و نیز شناسایی دشمنان طبیعی این آفات بذرخوار انجام شد. نتایج نشان داد که نمونه های آفت بذر خوار و دشمنان طبیعی شامل گونه های ‭Bruchidius glycyrrhizae ‬و ‭Caryedon mersa ‬و همچنین تعدادی گونه از خانواده های‭Chrysomelidae (Bruchinae) Chalcididae‬،‭Curculionidae‬، ‭Braconidae‬، ‭Aphididae‬،‭Pentatomidae ‬خسارت زیادی به بذور گون های مرتعی شامل گونه های‭Astragalus cephalanthe ‬، ‭Astragalus fasciclifolius ‬، ‭Astragalus meridonalis ‬، ‭Astragalus squrrosus ‬، ‭Astragalus arbusculinus ‬، ‭Astragalus annularius ‬، ‭Astragalus hamosus ‬، ‭Astragalus cruciatus ‬، ‭Astragalus teribolides ‬و ‭Astragalus crugnatus ‬وارد می کنند. کلمات کلیدی: حشرات بذرخوار، گون، مراتع، دشمنان طبیعی، استان بوشهر