بررسی تنوع ژنتیکی و عکس العمل ارقام بومی یونجه چند ساله به تنش خشکی در استان فارس

تنش خشکی مهمترین عامل محدود کننده تولید محصولات در مناطق خشک و نیمه خشک به حساب می آید. بنابراین ارقامی که در دامنه وسیعی از شرایط رطوبتی بتوانند پاسخ های مناسبی بدهند از اهمیت ویژه ای برخوردارند. جنس یونجه ‭(Medicago) ‬از خانواده ‭Fabaceae ‬و دارای ‮‭16‬ گونه در ایران است. این تحقیق در دو قسمت جداگانه و بر روی ‮‭10‬ جمعیت گونه ‭M. sativa ‬موجود در استان فارس انجام پذیرفت. در مرحله اول به منظور ارزیابی مقاومت جمعیت ها در برابر تنش خشکی دو آزمایش در شرایط ژرمیناتور و گلخانه انجام شد. آزمایش اول در شرایط ژرمیناتور و در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار و در 5 تیمار (،‮‭3/0 0‬-، ‮‭6/0‬-، ‮‭9/0‬-، ‮‭2/1‬- مگاپاسکال) و آزمایش دوم در شرایط گلخانه و در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار و در 4 تیمار (‮‭100‬%، ‮‭75‬%، ‮‭50‬% و‮‭25‬‭% FC) ‬صورت پذیرفت و نتایج نمودارهای مربوط و دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای رسم گردید. در مرحله دوم الکتروفورز پروتیین برگ گونه ها با استفاده از روش ‭SDS-PAGE ‬بر روی ‮‭10‬ جمعیت گونه ‭M. sativa ‬مورد مطالعه، انجام گردید. بر اساس نتایج به دست آمده از الکتروفورز جمعیت ها، ‮‭34‬ باند روی صفحه ژل آکریل آمید ظاهر شدکه الگوی نواری پروتیین ها در برخی گروه ها مشابه و در برخی دیگر کاملا متفاوت بود. نتایج این مطالعه نشان داد که به طورکلی بیشترین تعداد باندها مربوط به جمعیت بازبچه بود. در مجموع با توجه به کلیه صفات مورد بررسی می توان جمعیت کمال آباد را به عنوان جمعیت برتر معرفی نمود. توجه به واکنش یونجه در برابر خشکی می تواند هدف کشت را به نحو مطلوب تری تامین کند. برای چرای دام، گونه هایی که در شرایط تنش ماده خشک بیشتر داشته باشند برای کشت مناسب تر خواهند بود. اما برای جلوگیری از فرسایش خاک، گونه هایی که در شرایط تنش جوانه زنی بیشتری داشته باشند یا در سطح سلولی تنش خشکی را بهتر تحمل کنند، مناسب تر خواهند بود. البته در انتخاب چنین رویکردی سایر مولفه های سازگاری گونه با محیط (شرایط اقلیمی، خاک، آفت ها و بیماری ها) نیز باید لحاظ گردد. واژه های کلیدی: یونجه، تنش خشکی، سازگاری، الکتروفورز، تنوع ژنتیکی.