کریم شهبازی
مهناز فیض اله زاده اردبیلی
الهه ملک زاده
شیدا طباخیان

در تحقیق حاضر 6 نوع مواد آلی بعنوان اصلاح کننده به سه خاک با خصوصیات مختلف در شرایط دما و رطوبت ثابت (دمای C 25 و رطوبت 85 درصد FC) به منظور بررسی اثر ماهیت مواد آلی و خصوصیات خاک بر معدنی شدن کربن اضافه شد. مواد آلی مورد استفاده شامل برگ چنار، برگ ذرت، کاه گندم، ورمی کمپوست زباله شهری، کودگاوی و کود گوسفندی بود که با احتساب محتوای کربن آلی مقادیر مختلف از هر کدام اضافه شد بطوری که در نهایت در همه تیمارها 1 درصد کربن اعمال شده باشد. مقدار کربن معدنی شده در تمام تیمارها از طریق اندازه-گیری تنفس کمی شد. نتایج نشان داد که معدنی شدن کربن در سه خاک مورد مطالعه تقریبا دارای روند یکسان است بطوری که مقدار کربن معدنی شده در تیمارهای کود گوسفندی، برگ ذرت و کاه گندم بیشتر از مقدار کربن معدنی شده در تیمارهای برگ چنار، کود گاوی و ورمی کمپوست زباله شهری بود. بیشترین مقدار کربن معدنی شده در تیمار گاه گندم و خاک گرگان (97/6 گرم بر کیلوگرم و معادل 7/69 درصد کربن آلی اعمال شده) مشاهده شد و کمترین مقدار کربن معدنی شده مربوط به تیمار ورمی کمپوست زباله شهری و خاک البرز (98/0 گرم بر کیلوگرم و معادل 8/9 درصد کربن اعمال شده) مشاهده شد. این یافته احتمالا به دلیل اجزای به آسانی قابل تجزیه بیشتر مثل قندها و نشاسته در تیمارهای با درصد معدنی شدن کربن بالا مثل کاه گندم و مواد مقاوم به تجزیه مثل لیگنین و سلولز در تیمارهایی مثل ورمی کمپوست است. محاسبه پارامترها بعد از برازش داده ها به مدل های سینتیکی نشان داد که مدل مرتبه دوم برازش بهتری نسبت به مدل مرتبه اول به داده های آزمایشی داشت. این موضوع نشان دهنده این است که مواد آلی مورد استفاده به لحاظ محتوایی ناهمگن بوده و در برابر تجزیه دوفازی عمل می کنند.کلمات کلیدی:اصلاح کننده های آلی، بافت خاک، معدنی شدن کربن، مواد آلی خاک