محمود محمدقاسمی
مجید دهمرده
محمدرضا نارویی راد
احمد قاسمی
مرتضی کیخاصابر
اسحق نخ زری
منصور فاضلی رستم پور
حسن علیپور
علی سردارشهرکی

فعالیت واحدهای پرورش گوساله نر سیستانی از جمله فعالیت های مهم بخش کشاورزی بوده و آگاهی از وضعیت و میزان بازدهی اقتصادی آن می تواند در زمینه تصمیم گیری در خصوص سرمایه گذاری در این بخش و نیز برنامه ریزی اقتصادی موثر واقع شود. از این رو در این مطالعه از طریق برآورد شاخص های مالی و اقتصادی مربوطه، سودآوری این نوع فعالیت ها در دو سامانه صنعتی و سنتی مورد بررسی قرار گرفته است. ‬ انتخاب نمونه به روش تصادفی طبقه بندی شده و تکمیل پرسشنامه از 16 ‬پرواربندی صنعتی و‭ 33 ‬روستا واقع در ‬منطقه سیستان انجام گرفت. هر یک از شیوه های تولید سنتی و صنعتی از دیدگاه سودآوری خصوصی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و معیارهای ارزش فعلی خالص، نرخ بازده داخلی، نسبت منفعت به هزینه و تحلیل حساسیت در مورد هر یک ازاین شیوه های پرواربندی محاسبه شد. نتایج کلی منطقه مورد مطالعه نشان داد که در سال 95 تنها 3 درصد جوانان 15تا30 سال در روستاها زندگی می نمودند. 50 درصد سنی بین 30تا 45 سال داشتند و 97 درصد سن شان بین 45تا60 سا ل بود. که این خود تایید کننده این مطلب می باشد که سیل خروشان جمعیت به سمت پیری است. علاوه برآن نتایج بررسی نشان داد که 30 درصد خانوارها کمتر از 2 راس دام نر پرواربندی داشته اند. 50 درصد خانوارها تقریبا 5 راس دام نر پرواربندی و 20 درصد خانوارهای مورد بررسی بالاتر از 6 راس دام نر پروار بندی داشتند. نتایج حاصل از تحلیل اقتصادی پرواربندی دو راسی نشان داد که نسبت منفعت به هزینه، ارزش حال خالص و نرخ بازده داخلی به ترتیب برابر 74/6، 61600000 ریال و 96% بوده که نشان دهنده توجیه اقتصادی این فعالیت در سطح منطقه می باشد. تحلیل حساسیت این فعالیت نشان داد چنانچه هزینه های جاری 50 درصد افزایش یابد نسبت منفعت به هزینه بزرگ تر از یک، نرخ بازده داخلی از نرخ بهره بانکی بزرگ تر و ارزش حال منافع نیز مثبت می باشد. نتایج پروار بندی چهار راس دام نر نشان داد که این فعالیت از توجیه اقتصادی بالایی برخوردار است به طوریکه نسبت منفعت به هزینه آن 75/1ریال و نرخ بازده داخلی آن 75 درصد و ارزش حال منافع نیز مثبت می باشد. تحلیل حساسیت این فعالیت نشان داد چنانچه هزینه های جاری تا 139 درصد کاهش یابد، طرح دارای توجیه اقتصادی خواهد بود. تفاوت بین دو تحلیل اقتصادی و مالی برای پرواربندی درشرایط سنتی بدین صورت است که به طور متوسط ارزش حال خالص در تحلیل مالی معادل 102365ریال بیشتر از مقدار آن در تحلیل اقتصادی بوده است. تفاوت اندک تحلیل اقتصادی و مالی بیانگر حمایت کمتر و مساعدت های کمتر دولت از شرایط سنتی است. نتایج پرواربندی در شرایط صنعتی نشان دادکه با افزایش تعداد دام های نر پرواربندی ارزش حال خالص واحدها نیز افزایش می یابد که نشانگر توجیه اقتصادی آن ها می باشد. تفاوت بین دو تحلیل اقتصادی و مالی بدین صورت است که به طور متوسط ارزش حال خالص در تحلیل مالی معادل 274015812 ریال بیشتر از مقدار آن در تحلیل اقتصادی بوده است. که وجود این تفاوت ها، وضعیت پذیرش طرح ها را در بعد تصمیم گیری و براساس دو روش مذکور نشان می دهد. به طور خلاصه چنانچه پرواربندی بر اساس روش ارزیابی مالی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند، دارای سودآوری بیشتری نسبت به ارزیابی اقتصادی دارا می باشند که این امر نشانگر وجود مساعدت-های صورت گرفته از سوی اقتصاد ملی در حمایت از این واحدها بوده است. ‬‬‬‬کلمات کلیدی: ارزیابی اقتصادی، ارزش حال خالص، سودآوری مالی