استفاده از تحلیلهای آماری در شناسایی عوامل مؤثر در سیلاب

تنوع، پیچیدگی و گستردگی وقایع و بلایای طبیعی نظیر سیل و زلزله از یک طرف و تعدد عوامل دخیل در هر یک ازوقایع از طرف دیگر، لزوم به کارگیری ابزارهای مناسب جهت شناسایی و تعیین اهم موارد مؤثر را ضروری می سازد. در این میان کنترل و کاهش اثرات مخرب سیل با تکیه بر شناسایی عوامل دخیل در بروز و تشدید آن با هدف تخفیف شدت و بزرگی دبی های سیلابی از اصول مهم مدیریت منابع آب و خاک است. بدین منظور شناسایی و تعیین مهمترین عوامل و پارامترهای تأثیرگذار در ایجاد و تشدید دبی های سیلابی در بزرگ حوضه آبخیز اصفهان – سیرجان واقع در بخش مرکزی ایران(با مساحت 99300 کیلومتر مربع) و با استفاده از آمار تکمیل شده دبیهای مربوط به 14 ایستگاه هیدرومتری موجود در این حوزه با بهره گیری از یکی از ابزارهای مناسب آماری به نام تجزیه و تحلیل عاملی مد نظر قرار گرفت. در این مطالعه عوامل مؤثر در سیلاب شامل ویژگیهای مربوط به توپوگرافی، آب و هوا، هیدرولوژی، خاک، زمین شناسی، پوشش گیاهی و کاربری اراضی زیرحوزه های منتهی به ایستگاههای هیدرومتری تعیین و محاسبه گردید. نتایج حاصل از انجام تحلیل عاملی نشان داد که عوامل زمان تمرکز با وزن 37/9 درصد، شیبسطح حوزه با 29 درصد و تراکم زهکشی آبراهه های درجه 1با وزن24/6 درصد دارای بیشترین تأثیر درایجاد و یا تشدید دبی های سیلابی در منطقه مورد مطالعه م یباشد، بنابراین در راستای مدیریت و حفاظت منابع آب و خاک حوز ههای آبخیز لزوم بررسی و ارائه راهکارهای علمی و اجرایی به منظور کاهش اثرات منفی این عوامل در پدیده سیلاب در هر یک از زیرحوزه های مورد مطالعه ضروریست

کلیدواژه ها:

سیلاب ، تحلیل عاملی ، حوزه آبخیز اصفهان- سیرجان