تعیین هویت مولکولی جدایه های مایکوباکتریایی مسلولین انسانی مشکوک به مایکوباکتریوم بویس ارسالی به آزمایشگاه رفرانس سل موسسه رازی

بیماری سل، زیونوزی است که هنوز به عنوان یکی از مهمترین بیماریهای تهدید کننده مرگ خود نمایی می نماید و دومین عامل عفونی است که به تنهایی موجب تلفات در انسان می شود. درمان موفق بیماری، وابسته به شناسایی سریع گونه است زیرا بسیاری از مواردی که تحت عنوان سل مورد درمان قرار می گیرند، گونه های آتیپیک مایکوباکتریوم بوده و در بسیاری از موارد به درمان معمول سل پاسخ مناسب را نمی دهند و بویژه در بیشتر موارد سل خارج ریوی ممکنست که گونه بویس عامل ایجاد کننده بیماری باشد که مقاوم به پیرازینامید که یکی از داروهای خط اول درمان سل است، باشد. لذا هدف اصلی در این تحقیق تعیین هویت مولکولی جدایه های مایکوباکتریایی مسلولین انسانی مشکوک به مایکوباکتریوم بویس ارسالی به آزمایشگاه رفرانس سل موسسه رازی می باشد.در مطالعه حاضر، ابتدا پس از کشت مجدد 496 جدایه مورد بررسی، ژنوم مایکوباکتریوم با استفاده از روش جوشاندن استحصال گردید. برای تعیین جنس این جدایه ها، از تکنیک PCR-16s rRNA استفاده و در ادامه از تکنیک های PCR-IS6110 و RD typing به ترتیب برای تشخیص تعلق جدایه ها به Mycobacterium tuberculosis complex و تعیین هویت گونه های اعضای کمپلکس استفاده شد. در گونه های متعلق به کمپلکس مایکوباکتریوم توبرکلوزیس جهت شناسایی بین دو گونه توبرکلوزیس و بویس و برای مقایسه عملکرد تعیین هویت مایکوباکتریوم ها به روش RD typing، از تکنیک PCR-RFLP ژن کاذب oxyR استفاده شد. علاوه بر روش های فوق، در گونه های غیر توبرکلوزیس (NTM) ژن 16s rRNA و Hsp-70 تکثیر، توالی یابی و بلاست گردید تا گونه جدا شده از بیمار تعیین هویت گردد. در تمام تکثیر ها از دو سویه استاندارد Mycobacterium tuberculosis و Mycobacterium bovis برای کنترل های مثبت و همچنین آب مقطر به عنوان کنترل منفی استفاده گردید. وجود باند bp 543 در تکنیک PCR-16s rRNA نشان داد که تمامی جدایه های مورد مطالعه به جنس مایکوباکتریوم تعلق دارند. در روش PCR-IS6110، با ایجاد باند bp 245، نشان داده شد که 495 جدایه به Mycobacterium tuberculosis complex تعلق دارند. نتیجه روش RD typing جدایه ها، براساس وجود باندهای RD1، RD4، RD9 و RD12 نشان داد که 359 جدایه مورد مطالعه، مایکوباکتریوم توبرکولوزیس و 4 جدایه مایکوباکتریوم بویس و یک جدایه NTM می باشد. همچنین تکنیک PCR-RFLP ژن کاذب oxyR نتایج RD typing را تایید نمود.نتیجه فوق موید اینستکه اکثر جدایه های ارسالی Mycobacterium tuberculosis هستند و Mycobacterium bovis تنها در استان زنجان دو مورد و در استان مرکزی دو مورد مشاهده شد. همچنین با استفاده از سکانس یک مورد NTM نیز از استان البرز شناسایی گردید. میزان کم Mycobacterium bovis در جدایه های ارسالی نشان دهنده بهداشت مناسب و مصرف شیر پاستوریزه در این استانها می باشد و پس از تهیه الگوی ژنومی جدایه های گاوی این مطالعه در مطالعه ای دیگر، مشخص گردید که شباهتی بین الگوی ژنومی این جدایه ها با جدایه های گاوی که از سال 1384 تاکنون در آزمایشگاه رفرانس سل گاوی از گاو مجزا گردیده بود وجود ندارد که این احتمالا بدلیل عود بیماری مسلولین انسانی عفونی شده با Mycobacterium bovis است. نتایج بدست آمده در این مطالعه نیز نشان دهنده قدرت تکنیک RD typing درتمایز بین گونه های کمپلکس مایکوباکتریوم توبرکلوزیس می باشد. در مقابل روشهای فنوتیپیک و بیوشیمیایی تعیین هویت مایکوباکتریوم ها که روش های زمان بر و خطرناکی از لحاظ آلودگی کارکنان آزمایشگاه محسوب می شوند، RD typing روشی با دقت بالا، سریع، و کم خطر می باشد. این تکنیک برای کنترل سریع بیماری، میزان شیوع و تعیین گونه اعضای کمپلکس بسیار ارزشمند است.کلمات کلیدی: کمپلکس مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، مایکوباکتریوم بویس، NTM، RD typing، PCR-RFLP