مهدی پناهی
مهدی شهابی فر
علی رضا یزدان پناه
عبدالحسین ضیائیان
محی الدین گوشه
محمدحسین رحیمیان
مجید بصیرت
علیداد کرمی
مجید صادقی مطلق
محمود احمدی
ناصر ممبینی
آرش لبخنده
مجتبی نوری حسینی
علی حسینی راد
حسین ترابی
صفدر علی محمدی

کودآبیاری یکی از روش های موثر افزایش کارایی مصرف آب و کود میباشد. یکی از کودهای شیمیایی مفید برای استفاده در کودآبیاری، کود کامل حل شونده در آب است. در این تحقیق با مقایسه اثر کاربرد این کود به همراه آب آبیاری به صورت کودآبیاری و کاربرد کود به روش مصرف خاکی، کارایی روش کودآبیاری در زراعت گندم تعیین شد. بر این اساس، آزمایشی در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان های همدان، فارس، خراسان رضوی، خوزستان و ایستگاه تحقیقات کشاورزی موسسه تحقیقات خاک و آب اجرا گردید. تیمار کود کامل از طریق یک سیستم آبیاری بارانی از نوع کلاسیک ثابت با 5 خط لوله که روی هر کدام 5 آبپاش دورانی نصب گردیده و با استفاده از روش تزریق کود از نوع اختلاف فشار (ونتوری)،در اختیار گیاه قرار گرفت. میزان مصرف کود بر اساس آزمون خاک در هر سال، تعیین و مصرف گردید. طبق توصیه موسسه تحقیقات خاک و آب میزان مصرف کود کامل حداکثر ‮‭400‬ کیلوگرم در هکتار بود و مازاد نیاز از منبع کود اوره تامین گردید. این میزان کود در برخی از نوبت های آبیاری و در مراحل حساس رشد گندم تقسیط و اعمال گردید. تیمار شاهد شامل مصرف کود کامل و سولفات عناصر کم مصرف به صورت مصرف خاکی بود. در آذر ماه هر سال کاشت بذور از رقم توصیه هر منطقه انجام و در تیر ماه محصول برداشت گردید. سپس عملکرد دانه و اجزا آن اندازه گیری و سپس به کمک آزمون ‭t ‬مقایسه میانگین ها انجام گرفت. در نهایت، نتایج نشان داد که در اغلب نقاط اثر کاربرد کود کامل به روش کود آبیاری نسبت به روش مصرف خاکی، بر عملکرد و اجزای آن شامل وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته، عملکرد کاه، بیوماس و عملکرد دانه و طول سنبله معنی دار نبود. در منطقه خوزستان اثر کاربرد کود کامل به روش کود آبیاری نسبت به روش مصرف خاکی، بر اجزای عملکرد شامل وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته، عملکرد کاه، بیوماس معنی دار و برتری نشان داد. لذا چنانچه سیستم آبیاری بارانی در منطقه موجود باشد، مصرف حداقل 3 و حداکثر 5 نوبت کود کامل حل شونده در آب به روش کودآبیاری (به عنوان سرک)، در زمان حداکثر نیاز کودی گندم، به دلیل کاهش نسبی هزینه های تهیه کودهای شیمیایی پر و کم مصرف، کاهش هزینه های کارگری و تهیه زمین و کاهش تخریب و تراکم خاکهای زراعی قابل توصیه می باشد. واژگان کلیدی: گندم، کودآبیاری، آبیاری بارانی، کود کامل