پیمان نوروزی
باقر محمودی
بتول یعقوبی
محمد رضا اوراضی زاده
منوچهر صادق کوهستانی

ریزومانیا مهمترین بیماری چغندرقند در ایران و برخی از مناطق جهان است که می تواند نقش مهمی در کاهش عملکرد شکر داشته باشد. بهترین راهکار مقابله با این بیماری استفاده از ارقام مقاوم است. ردیابی ژن های مقاومت با استفاده از نشانگرهای مولکولی در برنامه های اصلاحی ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق از یک نشانگر مولکولی ناجفت‭RAPD (Random Amplified Polymorphic DNA) ‬موسوم به ‭PN‬3، پیوسته با ژن مقاومت به ریزومانیا برای شناسایی تک بوته های هموزیگوت غالب مقاوم در ‮‭67‬ ژنوتیپ گرده افشان چغندرقند شامل توده های S1، S2و F2. مجموعا" مشتمل بر‮‭1530‬ تک بوته کشت شده در گلخانه یا مزرعه استفاده شد. برای این منظور پس از نمونه برداری برگ از گیاهان، اقدام به استخراج ‭DNA ‬ژنومی گردید. سپس آغازگرهای مربوط به نشانگر ناجفت ‭PN‬3 بر روی ‭DNA ‬تک بوته ها با روش‭RAPD-PCR ‬آزمون شدند. پس از الکتروفورز محصولات واکنش ‭RAPD-PCR ‬در ژل آگارز و رنگ آمیزی ژل با اتیدیوم بروماید و مشاهده نوارهای نشانگر با دستگاه مستندسازی ژل، حضور و عدم حضور نشانگر در تک بوته ها مشخص گردید. سپس بر اساس نشانگر، درصد بوته های هموزیگوت غالب بین صفر تا ‮‭92‬ درصد محاسبه شد. بنابراین به نظر می رسد بتوان از نشانگر ‭PN‬3 پس از تبدیل آن به نشانگر اختصاصی ‭SCAR (Sequence Characterized Amplified Region) ‬در انتخاب اولیه رگه ها و توده های اصلاحی گرده افشان مقاوم به ریزومانیا با منشا ژن ‭Rz‬1 بهره برداری نمود. واژه های کلیدی : چغندرقند، مقاومت، ‭RAPD‬، ریزومانیا، نشانگر ‭PN‬3، گرده افشان.