مسعود احمدی
حسنعلی شهبازی
اباذر رجبی
محمدرضا اوراضی زاده
داریوش فتح اله طالقانی
جواد محزونی

تهیه ارقام متحمل به تنش خشکی در شرایط محدودیت منابع آبی یکی از راهکارهای مهم برای تولید گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک است. برای تهیه این ارقام در چغندر قند ابتدا بایستی والدین مناسب تهیه شوند. در این تحقیق که در دو بخش انجام گرفت ابتدا اقدام به تهیه هیبریدهای امید بخش از والدین برتر، شامل سه گرده افشان تتراپلویید شامل ‮‭60‬-،‮‭13605-62 13034‬ و ‮‭19669-4‬‭-P ‬و سه گرده افشان دیپلویید (‮‭10469-55‬ ، ‮‭10493-55‬ و ‮‭2970-62‬ ‭-P ‬ودو سینگل کراس نر عقیم مولتی ژرم ‭(MSC‬2 ‭* A‬1) و (‮‭1.37‬ ‭MSI ‬‮‭13‬ ‭* A) ‬و دو سینگل کراس نر عقیم منوژرم (‮‭231‬ ‭*MS‬‮‭261‬) و (‮‭261‬ ‭* MS‬‮‭7112‬) اقدام به تهیه ‮‭24‬ هیبرید گردید و ارزیابی هیبریدها برای تحمل تنش خشکی در شرایط تنش و بدون تنش رطوبتی در طی دوسال انجام گرفت. در بخش دیگر، از توده تتراپلویید ‮‭13034‬ لاینهای گرده افشان تهیه و سپس تست کراسهای حاصل از این لاینها برای تحمل به خشکی ارزیابی شدند. با توجه به نتایج، گرده افشان های تتراپلویید‮‭13034-60‬ ، ‮‭04 19669‬‭P ‬و ‮‭13605-62‬ و گرده افشان دیپلویید ‮‭10493-55‬ به عنوان گرده افشان های متحمل برای تهیه ارقام مناسب شرایط خشکی اول فصل رشد و هیبریدهای مونوژرم (4‭-Ms‬‮‭7112‬*‮‭261‬)*‮‭60-13034‬، ‭(Ms‬‮‭261‬*‮‭231‬)*‮‭60-13034‬، ‭(Ms‬‮‭7112‬*‮‭261‬)*‮‭62-13605‬ ، ‭(Ms‬‮‭7112‬*‮‭261‬)*‮‭19669‬‭-P ‬و هیبریدهای مولتی ژرم (4‭.MsC‬2‭*A‬1)*‮‭60-13034‬، ‭(MsC‬2‭*A‬1)*‮‭55-10493‬، ‭(MSC‬2‭*A‬1)*‮‭19669‬‭-P-‬4 ، ‭(MsI‬‮‭13‬‭*A‬‮‭1.37‬)*‮‭19669‬‭-p‬به عنوان هیبریدهای متحمل به خشکی شناسایی شدند. در بین لاینهای گرده افشان تتراپلویید ‭(TPP) ‬لاینهای شماره M‮‭399‬، M‮‭419‬وM‮‭427‬ در تلاقی با پایه سینگل کراس‮‭436‬* ‮‭7112‬ و لاین شماره M‮‭430‬ در تلاقی با لاین‮‭708‬ ‭FC ‬به عنوان گرده افشان های تتراپلویید متحمل به خشکی بودند. کلمات کلیدی : چغندر قند ، تتراپلویید ، خشکی ، هیبرید، لاین .