امیرحسین شیرانی راد
ابوالفضل فرجی
مهدی عزیزی
بهرام مجدنصیری
جهانفر دانشیان

به منظور ارزیابی و برآورد میزان خسارت کشت تاخیری به مزارع کلزا ، ضمن بررسی نتایج تحقیقات انجام شده در این خصوص بر روی ارقام تجاری کلزا در طی ده سال گذشته، چندین پروژه تاریخ کاشت در مورد این گیاه نیز بر حسب نیاز در مناطق اقلیمی چهارگانه کشور انجام شد. علاوه بر این، مزارع کشاورزان کلزا کار در مناطق مورد نظر در مراحل مختلف رشد مورد ارزیابی قرار گرفت. برای هر گروه از ارقام حداقل ‮‭30‬ مزرعه کلزا در هر یک از اقلیم های گرم و مرطوب، گرم و خشک، معتدل سرد و سرد بررسی شد. در هر مزرعه انتخابی، پنج قطعه در الگوی شکل انتخاب و در هر قطعه، ارزیابی های لازم در تاریخ کاشت های مختلف روی پارامترهای مرتبط با عملکرد دانه صورت پذیرفت. در این تحقیق در هر قطعه انتخابی، از چهار خط به طول یک متر در چهار مرحله نموی شامل سبز شدن تا گیاهچه ای (‮‭4-2‬ برگی)، روزت تا شروع ساقه دهی، دوره گلدهی و پر شدن دانه تا رسیدگی فیزیولوژیکی، یادداشت برداری های لازم انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که رابطه بین تاخیر در کاشت با عملکرد دانه کلزا در اقلیم های گرم و مرطوب و گرم و خشک کشور به صورت معادله ‭x ‬‮‭0/625‬ + ‮‭0/001‬‭- = Y ‬می باشد. رابطه بین تاخیر در کاشت با عملکرد دانه در اقلیم معتدل سرد کشور به صورت معادله ‮‭9/7955‬ ‭ x ‬‮‭1/9319‬ x2 + ‮‭0/0145‬ ‭- Y = ‬است. رابطه بین تاخیر در کاشت با عملکرد دانه در اقلیم سرد کشور به صورت معادله ‭ x‬‮‭0/2002‬ ‭x ‬‮‭0/987‬ + ‮‭2/24‬ ‭= Y ‬می باشد. واژه های کلیدی: کلزا، کشت تاخیری، خسارت، عملکرد دانه