بررسی اثرات کود آبیاری سطحی بر کارایی مصرف آب، عملکرد و اجزا عملکرد ذرت دانه ای در کرج

آب و نیتروژن مهمترین عوامل محدود کنند موثر بر تولید محصولات کشاورزی در نواحی خشک و نیمه خشک هستند. لذا، ارتقا کارایی مصرف این دو نهاده ضروری است. روش پخش کود، نقش اساسی در افزایش کارایی مصرف آب و کود دارد. در این پژوهش به منظور مطالعه و بررسی اثر کودآبیاری جویچهصای بر کارایی مصرف کود و آب، عملکرد و برخی صفات ذرت دانهصای رقم دابل کراس ،‮‭370‬ آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوکصهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سالصهای زراعی ‮‭1386-87‬ و ‮‭1388-89‬روی جویچهصهای انتها باز با طول ‮‭165‬ متر در مزرعه ‮‭400‬ هکتاری موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذرکرج انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح آب (%‮‭100‬ ،%‮‭80‬ ،%‮‭60‬ ‭:(W‬، و%‮‭120‬ آبیاری کامل و فاکتور دوم شامل چهار سطح کود ‭(N): ‬شاهد بدون کود، ‮‭60‬%، %‮‭80‬ و %‮‭100‬ توصیه کودی به روش کودآبیاری میصباشد. تیمارهای ‮‭16‬ گانه فوق در نهایت با روش معمول پخش کود (عرف منطقه)، مقایسه میانگین شدند. کود مصرفی در تیمارهای کودآبیاری طی چهار تقسیط مساوی (قبل از کاشت، مرحله هفت برگی، مرحله ساقه رفتن و مرحله سنبلهصدهی) و در روش پخش سطحی مطابق با عرف منطقه در دو تقسیط مساوی (قبل از کاشت و مرحله هفت برگی) اضافه گردید. نتایج نشان داد که در هر دو سال زراعی در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معنیصداری در عملکرد دانه، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، قطر ساقه در سطوح مختلف کود و آب وجود داشت. با افزایش مقدار کود، کارایی مصرف آب و کود به ترتیب افزایش و کاهش یافت. با افزایش مقدار آب تا سطح ‮‭100‬ درصد کارایی مصرف نیتروژن افزایش و از آن به بعد کاهش یافت. بیشترین عملکرد و صفات مورد مطالعه (ارتفاع بوته، طول و عرض برگ و ....) در تیمار ‮‭100‬ درصد نیاز آبی اتفاق افتاد. هرچند در بیشتر موارد بین سطوح آب ‮‭120‬%، %‮‭100‬ و %‮‭80‬ تفاوت معنیصدار وجود نداشت اما از لحاظ رتبهصبندی، سطح آبی %‮‭80‬ همواره بالاتر از سطح %‮‭120‬ قرار داشت. بنابراین، به منظور افزایش سطح زیر کشت، سطح آبی %‮‭80‬ توصیه میصشود. کودآبیاری باعث افزایش عملکرد و کارایی مصرف آب و کود گردید. در سال اول بیشترین و کمترین کارایی مصرف آب به ترتیب در تیمارهای ‭%W‬‮‭80‬‭%N‬‮‭100‬ و ‭%W‬‮‭100‬‭%N‬‮‭60‬ با مقادیر ‮‭2/24‬ و ‮‭0/66‬ کیلوگرم بر متر مکعب و در سال دوم به ترتیب در تیمارهای ‭%W‬‮‭100‬‭%N‬‮‭80‬ و ‭%W‬‮‭100‬‭%N‬‮‭60‬ با مقادیر ‮‭2/04‬ و ‮‭0/61‬ بدست آمد. بیشترین و کمترین کارایی مصرف کود برای هر دو سال به ترتیب در تیمارهای ‭%W‬‮‭100‬‭%N‬‮‭100‬ و تیمار عرف منطقه با مقادیر ‮‭29/58‬ و ‮‭8/52‬ کیلوگرم بر کیلوگرم در سال اول و ‮‭30/75‬ و ‮‭8/5‬ در سال دوم بدست آمد. تابع تولید ذرت دانهصای بر حسب دو متغیر نیتروژن مصرفی و آب آبیاری به صورت یک تابع درجه دوم محاسبه شد. واژهصهای کلیدی: کودآبیاری، کارایی مصرف کود، عملکرد، ذرت