منصور جهان تیغ
مرضیه تابع
مجید صوفی

برای اجرای این تحقیق ابتدا مناطق دارای فرسایش خندقی در استان با استفاده از عکسهای هوایی ‮‭40000‬/،1 نقشه های ‮‭50000:1‬ و ‮‭250000:1‬ شناسایی و با استفاده از نقشه جاماب، اقلیم آنها مشخص و از هر اقلیم، دو منطقه خندقی و در هر یک از آنها یک خندق معرف و دو تکرار برای اندازه گیری خصوصیات مورفومتریک (پلان عمومی خندق، سر خندق، نیمرخ عمودی سر خندق، طول، عمق و شکل مقاطع عرضی) و ویژگیهای طبیعی (باران، پستی و بلندی، دما، رژیم بارندگی، زمین شناسی، تیپ اراضی و نوع و گرایش پوشش گیاهی) انتخاب گردید. در هر خندق از ابتدا، ،‮‭50 25‬ و ‮‭75‬ درصد، نمونه های خاک برداشت و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. شکل مقاطع عرضی با استفاده از اندازه گیریهای صحرایی و علل ایجاد خندق با استفاده از آثار موجود در صحرا مشخص شد. نتایج نشان می دهد که خندق های استان در دو اقلیم فراخشک گرم و معتدل پراکنش و دارای بافت عمدتا سیلتی لوم و لومی شنی و از نظر عمق در کلاس متوسط قرار دارد. بخشی کمی از خندق ها در مناطق تپه ماهور و بخش عمده ای نیز در مناطق دشتی واقع شده است. پلان عمومی خندق ها عموما پنجه ای و بعضا خطی و مرکب و پلان راس خندق ها شاخه ای، نقطه ای و نوکدار و پروفیل راس آنها شکل مایل، غار مانند و عمودی دارد. شکل مقطع عرضی خندق ها در بالادست ‭V ‬و در پایین دست ‭U ‬و ذوزنقه ای شکل می باشد. اراضی مناطق خندقی استان عمدتا کاربری مرتعی با وضعیت ضعیف و زراعی عموما بصورت کشت دیم دارد. چرای بیش از حد، فرسایش پذیری خاک، تخریب پوشش گیاهی و آبیاری غیر اصولی از عوامل عمده ایجاد خندق در استان به شمار می آید. کلمات کلیدی: چرای بیش از حد ، خندق، اقلیم، مناطق خندقی، فرسایش پذیری خاک.