تعیین و مقایسه ارزش غذایی هشت رقم جو (ماکویی، والفجر، ‭11-82 CB74-2‬، ‭EBYTC‬، قره آرپا، آغ آرپا، گوی آرپا، گوجلیک آرپا) در استان آذربایجان شرقی

هشت رقم بذر جو (چهار رقم جو بومی بنام های قره آرپا، آغ آرپا، گوی آرپا و گوجلیک آرپا و چهار رقم جو اصلاح شده و لاین امید بخش به نام های ماکویی، والفجر، ‮‭82-11‬ ‭CB‬‮‭2-74‬، ‭EBYTC ) ‬در سال زراعی ‮‭87- 88‬ در شرایط یکسان در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی کاشته شد. از محصول تولیدی پس از برداشت، نمونه برداری شد و تعیین ترکیبات شیمیایی و قابلیت هضم آن ها تعیین گردید. نتایج نشان داد، به غیر از ماده خشک، اختلاف معنی داری (‮‭0/05‬‭P<) ‬بین ترکیبات شیمیایی ارقام مختلف جو وجود داشت. مقدار پروتیین خام از ‮‭85‬ تا ‮‭125‬ و میانگین آن نیز ‮‭104/26‬ گرم در کیلوگرم بود. میانگین خاکستر خام ‮‭28/47‬ و دامنه آن نیز از ‮‭19/8‬ تا ‮‭43/7‬ گرم در کیلوگرم متغیر بود. میانگین مقدار ‭NDF ‬در ارقام مورد مطالعه ‮‭225/5‬ و دامنه آن از ‮‭199/1‬ تا ‮‭254/5‬ گرم در کیلوگرم بود. مقدار الیاف نامحلول در شوینده اسیدی ‭(ADF) ‬از ‮‭58/2‬ تا ‮‭75/8‬ و میانگین آن ‮‭69/7‬ گرم در کیلوگرم ماده خشک بود. از نظر قابلیت هضم ماده آلی، اختلاف معنی داری بین ارقام جو مورد آزمایش مشاهده گردید. ارقام صوالفجر و صقارا آرپا به ترتیب بیشترین و کم ترین قابلیت هضم ماده آلی را داشتند. میانگین قابلیت هضم ماده آلی در هشت رقم جو ‮‭80‬ درصد بود. میانگین آن در چهار رقم جو بومی (‮‭79/3‬) و در چهار رقم جو اصلاح شده (‮‭80/9‬) بود. همبستگی مثبت و بسیار بالایی (‮‭0/99‬ r2=) بین مقدار انرژی قابل متابولیسم و قابلیت هضم ماده آلی ارقام مختلف جو مشاهده گردید. میانگین پارتیشن فاکتور در هشت رقم جو ‮‭2/41‬ و دامنه آن از ‮‭2/18‬ تا ‮‭2/63‬ بود و از نظر آماری اختلاف معنی داری (‮‭0/05‬‭P<) ‬بین آن ها وجود داشت. اگرچه اختلاف معنی داری بین ‭pH ‬آن ها مشاهده نگردید، ولی از نظر نیتروژن آمونیاکی اختلاف بین آن ها معنی دار (‮‭0/05‬‭P<) ‬بود. میانگین نیتروژن آمونیاکی ‮‭6/75‬ و دامنه آن از ‮‭6/15‬ تا ‮‭7/45‬ میلی گرم در ‮‭30‬ میلی لیتر بود. بین مقدار نیتروژن آمونیاکی و پارتیشن فاکتور یک همبستگی منفی (‮‭0/50‬ r2=) و بین مقدار پروتیین خام و نیتروژن آمونیاکی همبستگی مثبت و بالایی (‮‭0/8‬ r2=) مشاهده گردید. نتایج این آزمایش نشان داد که اختلاف معنی داری بین ارقام مختلف دانه جو از نظر ترکیب شیمیایی، قابلیت هضم ماده آلی و پارتیشن فاکتور وجود داشت.