مدیریت اراضی در بهینه سازی روش های حفاظت خاک

تاثیر فعالیت های گسترده انسان بر اکوسیستم های طبیعی، مسایل و مشکلات گسترده زیست محیطی را به دنبال داشته است. تخریب جنگل ها و مراتع برای توسعه مناطق مسکونی و افزایش سطح اراضی کشاورزی و استفاده از چوب درختان و درختچه ها به منظور سوخت در سال های گذشته، بدون در نظر گرفتن استعداد و پتانسیل این اراضی و بدون وجود هرگونه برنامه توسعه روستایی و شهری، موجب تخریب اراضی، کاهش پوشش گیاهی، کاهش نفوذپذیری آب در خاک، کاهش سطح سفره های آب زیرزمینی، افزایش حجم آب های جاری، طغیان رودخانه ها و مسیل ها، افزایش حجم و تواتر سیلاب ها، افزایش خشک سالی های کشاورزی، وقوع گسترده زمین لغزش ها و فرسایش خاک تشدید شونده، کاهش حاصلخیزی اراضی، کاهش تولید و افزایش هزینه های تولید در این گونه اراضی شده است. امروزه فرسایش خاک نه تنها به عنوان خطری جدی برای رفاه و حتی حیات انسان به شمار می رود، بلکه با رسوب مواد در آبراهه ها، مخازن سدها، بنادر و کاهش ظرفیت آبگیری آن ها نیز زیان های فراوانی را سبب می گردد که به برنامه توسعه کشاورزی طراحی شده بر اساس ظرفیت این تاسیسات نیز آسیب وارد می سازد. مدیریت نادرست در اراضی جنگلی، مرتعی، کشاورزی، بهره برداری غیر اصولی از معادن، در نظر نگرفتن تمهیدات لازم مقابله با فرسایش آبی در پروژه های راه سازی و در معرض فرسایش قرار دادن اراضی حساس از جمله اراضی لسی و اراضی مارنی نیز موجب بروز فرسایش تشدید شونده شده و خسارات عمده ای به منابع آب و خاک و منابع مالی کشور وارد می آورد که به تفکیک مورد بررسی قرار می گیرد. از این رو ضرورت دارد راهکارهای عملی و اساسی همراه با اصلاح زیرساخت ها برای حفاظت و مدیریت خاک با هدف کاهش فرسایش خاک و با توجه به کلیه ابعاد آن بررسی، تدوین و معرفی گردند. در این خصوص با استفاده از فرآیند برنامه ریزی و مدیریت فرسایش خاک به سوی حل مشکلات این بخش قدم برداشته می شود. به طور کلی برنامه ریزی راهبردی روشی سیستماتیک است که فرآیند مدیریت را پشتیبانی می کند. طبق تعریف، برنامه ریزی استراتژیک متضمن همه مقدماتی است که منجر به تعریف اهداف و تعیین استراتژی های مناسب برای دستیابی به آن اهداف برای کل یک سازمان مشخص می شود. بر همین اساس یکی از برنامه های اساسی و آرمان های مورد عنایت در بخش تحقیقات آبخیزداری و منابع طبیعی، برنامه راهبردی حفاظت خاک می باشد که به عنوان یکی از راهبردهای اساسی به منظور کاهش فرسایش و پسرفت خاک مد نظر قرار گرفت.