منصور صالحی
هرمز منصوری
حسن فضائلی
علی آخوندی
مهوش کوهی حبیبی

این پژوهش با هدف تعیین وضعیت مدیریت تغذیه گوساله ها ی ماده منطقه گلپایگان و مقایسه بین وضعیت موجود و مطلوب به منظور کمک به راه کار های مناسب در تامین نیازهای غذایی آنها به اجرا در آمد. با توجه به تراکم دام در مناطق روستایی شهرستان گلپایگان و بر اساس روش طبقه بندی تصادفی، تعداد ‮‭70‬ راس گوساله مادهدر ‮‭10‬ دامداری از بدو تولد انتخاب شدند. گوساله های ماده در بدو تولد توزین شدند، سپس نسبت به ثبت مشخصات انفرادی گوساله ها اقدام گردید. پس از دوره از شیرگیری هر ماه یکبار به دامدار مراجعه و علاوه بر وزن گوساله ها میزان و نوع خوراکهای مصرفی روزانه هر گوساله ثبت گردید. با استفاده از اطلاعات مربوط به میزان خوراک و مواد مغذی دریافتی گوساله های تحت پوشش و مقایسه ان با احتیاجات غذایی پیشنهاد شده در جداول استاندارد، وضعیت مدیریت تغذیه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دو وضعیت تغذیه ای تر و خشک برای گوساله های ماده وجود دارد. در وضعیت تغذیه تر که به فصل بهار و تابستان اختصاص دارد، دام ها فقط با یونجه تازه تعلیف می شوند. اما در وضعیت تعذیه ای خشک، دام ها با کاه و یونجه خشک ( حدود %‮‭85‬) و کنسانتره (حدود %‮‭15‬) تغذیه می شوند. در فصل های تغذیه ای تر، بین میانگین مصرف انرژی خام، پروتیین خام، کلسیم و فسفر با احتیاجات توصیه شده در جداول‭NRC ‬تفاوت وجود داشت(‮‭0/05‬ ‭P<)‬و به طور میانگین ‮‭0/31‬ مگاکالری انرژی کمتر ، ‮‭0/072‬کیلوگرم پروتیین خام بیشتر، ‮‭13/8‬ گرم کلسیم بیشتر و7 گرم فسفر کمتر برای هر راس تلیسه در روز به مصرف رسیده بود. در فصل های تغذیه ای خشکنیز بین میانگین مصرف انرژی خام، پروتیین خام، کلسیم و فسفر با احتیاجات توصیه شده در جداول‭NRC ‬تفاوت وجود داشت(‮‭0/05‬ ‭P<)‬و به طور میانگین ‮‭0/22‬ مگاکالری انرژی بیشتر، ‮‭0/08‬کیلوگرم پروتیین خام کمتر، ‮‭10/8‬ گرم کلسیم بیشتر و ‮‭15‬ گرم فسفر بیشتر برای هر راس تلیسه در روز به مصرف رسیده بود. بنابر اینوضعیت تغذیه ای گوساله های ماده در هر دو سیستم تغذیه ای تر و خشک با نامیزانی های مواد مغذی مواجه بوده که این نا میزانی ها عملکرد تولید مثل تلیسه ها را تحت تاثیر قرار داده است. کلید واژه : مدیریت تغذیه، گوساله های ماده، شرایط روستایی گلپایگان