بررسی اثربخشی مایه تلقیح ازتوباکتر بر رشد و عمکرد گندم در مناطق مختلف ایران

استفاده از کودهای زیستی و مایه تلقیح ها از راهکارهای کاهش مصرف کودهای شیمیایی و حفظ سلامت محیط زیست و انسان است. با توجه به گسترش و توسعه شرکت های تولید کننده کودهای زیستی و مایه تلقیح ها و با عنایت به اینکه آگاهی از اثر بخشی یک محصول حق هر مصرف کننده است بنابراین در این تحقیق یک نوع مایه تلقیح تجاری ازتوباکتر حاوی سه باکتری محرک رشد شامل جنس های‭Pseudomonas‬، ‭Azotobacter ‬و ‭Azospirillum ‬تولید شده در داخل ایران به توصیه و حمایت مالی معاونت تولیدات گیاهی وزارت جهاد کشاورزی در قالب تفاهم نامه با موسسه تحقیقات خاک و آب مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش ابتدا مایه تلقیح ازتوباکتر مورد بررسی های آزمایشگاهی قرار گرفت. در مرحله دوم مایه تلقیح در مزارع تحقیقاتی مراکز تحقیقات کشاورزی استان های فارس، خوزستان، خراسان رضوی، خوزستان، گلستان، آذربایجانشرقی، کرمانشاه و اصفهان از نظر اثر بر رشد گندم مورد بررسی قرار گرفت. آزمون های مزرعه ای به صورت بلوک های کاملا تصادفی اجرا شد. تیمارها شامل سه تیمار تلقیح با مایه تلقیح ازتوباکتر، شاهد منفی (مایه تلقیح اتوکلاو شده به همراه ماده حامل موردنظر) و شاهد بدون تلقیح انجام شد. نتایج بررسی های آزمایشگاهی نشان داد که میانگین جمعیت باکتری های ‭Azotobacter Pseudomonas‬، و ‭Azospirillum ‬تا دو ماه پس از تولید به ترتیب ‮‭107‬ ا 7/،‮‭105 6‬ ا ‮‭2/6‬ و ‮‭106‬ ا ‮‭4/0‬ سلول در گرم مایه تلقیح بود که بر اساس دستورالعمل نحوه بررسی کودهای زیستی در حد مناسب بود. نتایج آزمون های مزرعه ای نشان داد که در هیچ یک از مناطق مورد آزمایش بین شاهد منفی و تیمار تلقیحی در رابطه با اثر بر شاخص های مختلف رشد گندم اختلاف معنی داری مشاهده نشد. واژه های کلیدی: مایه تلقیح، کود زیستی، ازتوباکتر، سودوموناس، آزوسپیریلوم، گندم.