مطالعه امکان سنجی توسعه پرورش ماهیان خاویاری در صیدگاه های تاسماهیان در نوار ساحلی استان های گیلان و مازندران

امکان سنجی و ارزیابی محل صیدگاه لیسار جهت احداث مزرعه پرورش ماهیان خاویاری، با جمع آوری اطلاعات از طریق ، مکاتبه با ادارات و سازمان های ذیربط و مراجعه مستقیم به آنها ، استفاده از اطلاعات کتابخانه ای ، رایانه ای و بررسی های میدانی و عملیاتی ، انجام شد . عملیات نقشه برداری در دو منطقه خشکی و دریا ( تا فاصله ‮‭151‬ متر از ساحل ) نشان داد که مساحت صیدگاه لیسار [ با مختصات جغرافیایی ‮‭56‬ و ‮‭48‬ (طول شرقی) و ‮‭58‬ و ‮‭37‬ (عرض شمالی)] که در فاصله ‮‭25‬ کیلو متری شمال شهرستان تالش و ‮‭55‬ کیلومتری جنوب شهرستان آستارا در روستای محمود آباد در ساحل غربی دریای خزر قرار دارد در صورت رعایت حریم ‮‭60‬ متر و رعایت حریم دریا با مبنای کد منهای ‮‭24/7‬ معادل ‮‭26913‬ متر مربع می باشد. ارتفاع زمین صیدگاه نسبت به سطح دریا با توجه به بالاترین نقطه (‮‭5/73‬متر) و پایین ترین نقطه (‮‭4/1‬ متر ) ، اختلاف ارتفاع داشته و بلندتر است. این اختلاف ارتفاع صیدگاه نسبت به دریا مناسب می باشد. بررسی خاک و زمین شناسی زمین محل پروژه نشان می دهد که خاک صیدگاه با زمین نوع ‭III ‬موضوع بند ‮‭5-3-2‬ آیین نامه بتن ایران بیشترین انطباق را داشته، همچنین محل مذکور در منطقه با خطر نسبی زیاد قرار دارد، لذا توصیه می شود شتاب مبنای طرح ‭g ‬‮‭0/3‬‭= a ‬در طراحی منظور گردد . براساس طبقه بندی نوع زمین عدد T0 برابر ‮‭0/15‬ و ‭Ts ‬برابر ‮‭0/7‬ می باشد. براساس نتایج آزمایش های شیمیایی نمونه های آب و خاک اخذ شده از محل گمانه خاک محل پروژه در شرایط محیطی ملایم قرار دارد و بر این اساس توصیه می شود برای پی های سطحی از سیمان پرتلند معمولی (تیپ ‭I) ‬با حداقل عیار سیمان ‮‭310‬ کیلوگرم بر متر مکعب و نسبت آب به سیمان حداکثر ‮‭0/55‬ استفاده گردد. شرایط آب و هوایی منطقه حاکی از تابستان های گرم و زمستان های سرد ، و در برخی از روزهای زمستان یخبندان می باشد که طراحی سیستم های گرمایشی جهت تعدیل دمای آب مزرعه ضروری است. وزش باد با سرعت ‮‭25‬ تا ‮‭30‬ متر در ثانیه توسط مرکز هواشناسی در سال ‮‭1388‬ ثبت شده که خساراتی نیز به همراه داشته است. همچنین این منطقه در نقشه پهنه بندی خطر نسبی زمین لرزه در ایران در پهنه با خطر بالا و خطر نسبتا بالا قرارمی گیرد . با وجود احتمال وزش بادهایی با سرعت بالا و قرارگرفتن منطقه در خطر نسبتا بالای زلزله ، احداث سازه های مقاوم در مقابل زلزله و سایر اقدامات ایمنی پیشنهاد می گردد. با توجه به قرار گرفتن رودخانه لیسار در جنوب صیدگاه با فاصله زیاد ، آب رودخانه سهمی در تامین آب مزرعه نخواهد داشت . آب موردنیاز طرح ‮‭180‬ لیتر در ثانیه پیش بینی شده که از طریق برداشت از دریا با رعایت مسایلی مانند حریم کمی و کیفی دریا و مسایل زیست محیطی مربوط به آن با توجه به دستورالعمل تعیین حریم کیفی آبهای سطحی بلامانع است با توجه به توپوگرافی و بافت بستر در محدوده صیدگاه بهترین گزینه برای انتقال آب از دریا به طریق احداث اسکله می باشد. بررسی آب دریا در محدوده صیدگاه در فصول مختلف نشان می دهد که آب دریا در این منطقه مناسب بوده و با پیش بینی استخر رسوبگیر و همچنین سیستم گرمایشی و کنترل دوره ای فاکتورهای فیزیک و شیمیایی و استفاده از سیستم های اکسیژن ساز می توان آب مناسب پرورش را فراهم نمود. گونه های پرورشی فقط از گونه های بومی دریای خزر شامل فیلماهی، تاسماهی ایرانی و ازون برون توصیه می شود. کل غذای مورد نیاز برای تولید ‮‭3/2‬ تن خاویار پرورشی در حداکثر ظرفیت تولید ( سال یازدهم ) معادل ‮‭194/5‬ تن در سال می باشد. تولید گوشت و خاویار در این مزرعه با استفاده از طراحی حوضچه های بتنی چهار گوش به ابعاد 4ا4 (‮‭77‬ عدد) ، 8ا8 (‮‭40‬ عدد) و ‮‭10‬ا‮‭10‬(‮‭17‬عدد) با جریان آب یکطرفه می باشد . کل فضای مورد نیاز برای ایجاد این سایت حدود ‮‭15000‬ متر مربع در نظر گرفته شده و ظرفیت قابل پیش بینی برای تولید در این مزرعه پس از یازده سال ‮‭28‬ تن گوشت و ‮‭3/2‬ تن خاویارمی باشد که عرضه و تولید گوشت از سال سوم و عرضه خاویار از سال هفتم فعالیت بهره برداری، امکان پذیراست. کل هزینه اجرای طرح معادل ‮‭47874‬ میلیون ریال می باشد که مبلغ ‮‭12300‬ میلیون ریال بابت احداث تاسیسات و خرید تجهیزات و حدود ‮‭4840‬ میلیون ریال برای هزینه های جاری طرح تا اولین مرحله از تولید خاویار در سال هفتم مورد نیاز است. با اجرای طرح تا رسیدن به ظرفیت تولید پیش بینی شده ( سال یازدهم پرورش)، هزینه جاری سالانه طرح ‮‭4778‬ میلیون ریال می باشد. در این شرایط میزان درآمد سالیانه ‮‭19577‬ میلیون ریال در سال یازدهم خواهد بود. در این طرح هزینه تمام شده برای هر کیلو خاویار پرورشی بطور منوسط ‮‭1/1‬ میلیون ریال خواهد بود. لذا با تولید و فروش ‮‭3/2‬ تن خاویار و ‮‭28‬ تن گوشت ، ضمن مثبت شدن درآمد نسبت به هزینه در سال هشتم و برگشت کل هزینه ها در سال یازدهم طرح ، سالانه بیش از ‮‭12/8‬ میلیارد ریال سود حاصل می شود.