استخراج و تجزیه کیفی و کمی اسانس گونه های مختلف آویشن در برخی از استان های کشور (استان اردبیل)

به منظور بررسی فیتوشیمیایی اسانس گونه های مختلف آویشن این تحقیق در سال های ‮‭90‬-،‮‭1388‬ انجام پذیرفت. به همین منظور ‮‭69‬ اکسشن از گونه های مختلف آویشن، کاشته شده در ایستگاه تحقیقاتی سامیان وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل در مرحله ‮‭50‬ درصد گل دهی جمع آوری شدند. گیاهان جمع آوری شده پس از انتقال به آزمایشگاه در سایه خشک شده و آسیاب شدند. استخراج اسانس از تمامی اکسشن ها به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر طرح فارماکوپه بریتانیا برای مدت سه سال انجام گرفت. اسانس های به دست آمده مربوط به سال ‮‭1388‬ با استفاده از دستگاه های گاز کروماتوگرافی ‭GC ‬و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنجی جرمی ‭GC/MS ‬آنالیز و ترکیب های شیمیایی آن ها شناسایی شدند. در بین اکسشن های مورد بررسی، کموتایپ های لینالول، ژرانیول، آلفاترپینول، تیمول ،کارواکرول، پاراسیمن و ژرانیل استات مشاهده شدند. بالاترین بازده اسانس سرشاخه گل دار اکسشن های مورد مطالعه بر حسب وزن خشک در سال ‮‭1388‬ متعلق به کدهای ‮‭63 56‬، و ‮‭28‬ یعنی ‭Thymus kotschyanus‬، ‭Th.vulgaris ‬و ‭Th.pubescens ‬به ترتیب با ‮‭87‬/،‮‭1/81 1‬ و‮‭1/71‬ درصد اسانس بودند. در سال‮‭1389‬کدهای ،‮‭67 72‬ و 1 یعنی ‭Th.daenensis‬، هیبرید ‭Th.kotschyanus* Th.trautvetteri ‬و ‭Th.lancifolius‬به ترتیب با ‮‭41‬/،‮‭2/16 2‬ و ‮‭1/96‬ درصد بالاترین اسانس را داشتند و در سال ‮‭1390‬ کدهای ،‮‭28 29‬ و 1 یعنی ‭Thymus kotschyanus‬، ‭pubescens Th. ‬و ‭Th.lancifolius ‬به ترتیب ‮‭11‬/،‮‭3/35 4‬ و ‮‭2/85‬ درصد اسانس داشتند. میانگین بیش ترین اسانس در مدت سه سال متعلق به کدهای ‮‭28‬،‮‭29‬ و 1 یعنی ‭Thymus kotschyanus‬،‭pubescens Th. ‬و ‭Th. lancifolius ‬با ‮‭04/28‬،‮‭2/2‬ و ‮‭1/84‬ درصد بودند. در طی سال ‮‭1388‬ بیش ترین ترکیب تیمول مربوط به اکسشن های ،‮‭70 74‬ و ‮‭53‬ یعنی ‭Th.fedchenkoi‬، ‭Th.kotschyanus ‬و ‭Th.pubescens‬به ترتیب با ‮‭24‬/،‮‭63/06 63‬ و ‮‭62/5‬ درصد، بیش ترین ترکیب کارواکرول مربوط به اکسشن های ،‮‭71 37‬ و 3 یعنی ‭Th.vulgaris ‬،‭Th.migricus ‬و ‭Th.kotschyanus ‬به ترتیب با ‮‭62 79/ 94‬،/‮‭49‬ و ‮‭48/87‬ درصد و بیش ترین ترکیب ژرانیول با ‮‭89 72/17‬،/‮‭61‬ و ‮‭52/02‬ درصد به ترتیب مربوط به اکسشن های ،‮‭55 47‬ و ‮‭45‬ یعنی هیبرید ‭Th.kotschyanus*Th.pubescens‬، ‭h.pubescens ‬و‭Th.lancifolius ‬بودند. کلمات کلیدی: گیاهان دارویی، آویشن، اکسشن، اسانس، تیمول، کارواکرول، استان اردبیل