بررسی تغیرات کمی و کیفی اسانس ‭5 (‬پنج) گونه جنس ‭L. Heracleum. ,H.persicum H.anisactis , H.rechinegri , H.gorganicum ‬و ‭H.pastinacifolium‬

این تحقیق در قالب طرح ملی "بررسی ترکیب های متشکله اسانس گیاهان معطر ایران" به مورد اجرا در آمد. جنس ‭Heracleum ‬از تیره ‭Umbelliferae ‬است که معروف ترین گونه آن ‭H.persicum ‬به نام گل پر و به عنوان ادویه در ایران مورد استفاده قرار می گیرد. این جنس در ایران، آناتولی، ماورای قفقاز و عراق رویش دارد. در این طرح 5 گونه از این جنس شامل ‭H. anisactis‬، ‭H. gorganicum‬، ‭H. persicum‬، ‭H. pastinacifolium ‬و ‭H. rechingeri ‬از رویش گاه های مختلف طبیعی خود برداشت شده و پس از استخراج اسانس از سرشاخه گل دار و میوه آن ها، ترکیب های متشکله با استفاده از دستگاه های ‭GC ‬و ‭GC/MS ‬مورد آنالیز و شناسایی قرار گرفت. بذر، برگ و ساقه گونه ‭H. persicum ‬جمع آوری شده از رویش گاه های مختلف بین ‮‭0/1‬ تا ‮‭4/4‬ درصد اسانس داشت که در آن ترکیب ترانس آنتول با %‮‭61‬ بیش ترین مقدار را به خود اختصاص داد. میوه گونه ‭H. gorganicum ‬جمع آوری شده از سه ارتفاع مختلف بین ‮‭0/9‬ تا ‮‭1/96‬ درصد اسانس داشت و در آن ‮‭21‬ ترکیب شناسایی شد که اکتیل استات با 9/%‮‭39‬ بالاترین مقدار را داشت. بذر و برگ گونه ‭H. anisactis ‬نیز از سه ارتفاع جمع آوری شد که بین ‮‭0/4‬ تا ‮‭1/9‬ درصد اسانس داشت و در آن به ترتیب ‮‭22‬ و ‮‭20‬ ترکیب شیمیایی شناسایی شدکه اکتیل استات با 5/%‮‭76‬ بالاترین مقدار را به خود اختصاص داد. هم چنین بذر گونه‭H. Pastinasifolium ‬در سه ارتفاع بررسی گردید که بین ‮‭2/14‬ تا ‮‭2/93‬ درصد اسانس داشت. در آن ‮‭16‬ ترکیب شناسایی شد که ترکیب عمده آن اکتیل استات با ‮‭76/6‬ % است. بذر، برگ، گل و ساقه گونه ‭H. rechingeri ‬جمع آوری شده از رویش گاه های مختلف بین ‮‭0/11‬ تا ‮‭9/15‬ درصد اسانس داشت که در آن ترکیب های عمده ‭elemicin ‬با ‮‭65/3‬ درصد و اکتیل استات با ‮‭93/91‬ درصد بود. کلمات کلیدی: چتریان، گل پر، گیاهان دارویی، آنتول، اسانس، اکتانول استات، ‭Heracleum