جداسازی، تعیین هویت و تهیه الگوی ژنومی مایکوباکتریوم های جدا شده از کبوتر

مایکوباکتریوم اویوم یک میکروارگانیسم کند رشدی است که بطور مکرر از محیط زیست جدا می شود و بطور ویژه در پرندگان و گاهی اوقات در سایر حیوانات مزرعه ایجاد توبرکلوزیس (سل) می کند. همچنین این باکتری در ایجاد عفونت های فرصت طلب در بیماران دارای نقص سیستم ایمنی بویژه بیماران ایدزی نقش دارد. با توجه به مجاورت انسان با پرندگان بویژه کبوتر و موارد عدیدهای از جداسازی مایکوباکتریوم های گروه اویوم کمپلکس از مسلولین انسانی بویژه در افرادی که دارای نقص سیستم ایمنی می باشند، هدف این تحقیق بصورت اولیه جداسازی مایکوباکتریوم از کبوترهای ارسالی به آزمایشگاه رفرانس مایکوباکتریوم های بیماریزای دام بوده و در ادامه تعیین هویت جدایه های فوق و انگشت نگاری جدایه ها می باشد. در این تحقیق از دو استان کاملا جداگانه (آذربایجان شرقی بویژه تبریز و خوزستان بویژه اهواز)، نمونه مشکوک به سل (دارای مایکوباکتریوم)، اخذ گردید. در ابتدا تعداد ‮‭35‬ پرنده با توجه به شرایط ظاهری مشکوک به سل در استان آذربایجان شرقی (تبریز) خریداری شدند. با استفاده از اسلایدهای میکروسکوپی بدست آمده از نمونه های بافتی که با تکنیک رنگ آمیزی زیل نلسون تهیه گردید، حضور باسیل های اسیدفست تایید شد. در ادامه ، ‮‭80‬ کبوتر از حدود ‮‭600‬ کبوتر استان خوزستان (اهواز) انتخاب شدند و همه ی آن ها پس از آسان کشی، کالبدگشایی شدند. هم چنین ‮‭10‬ تخم از گله های فوق جمع آوری گردید سپس نمونه های بافتی دارای جراحت و در صورت عدم وجود جراحت، کبد به صورت استریل برداشته شد و در ظرف استریل درب دار قرار گرفت و همراه با تخم ها در کنار یخ خشک به آزمایشگاه رفرانس مایکوباکتریوم های بیماریزای دام ارسال گردید. تمامی نمونه ها پس از آلودگی زدایی برروی محیطهای اختصاصی (لونشتاین جانسون و هرولداگ) کشت داده شدند. در ادامه ‭DNA ‬ژنومی جدایه ها مطابق دستورالعمل ون سولینگن استخراج گردید. آزمون ‭PCR ‬با استفاده از پرایمرهای ‮‭16‬‭S rRNA‬،‭Rv‬‮‭0577‬،‭IS‬‮‭6110‬،‭IS‬‮‭901‬ و ‭IS‬‮‭1245‬ انجام پذیرفت. الگوی ژنومی تمامی جدایه ها به روش ‭RFLP ‬با استفاده از آنزیم ‭PvuII ‬و پروب ‭IS‬‮‭901‬ که توسط ‭PCR ‬تهیه و با دیگوکسیژنین لیبل گردید، بدست آمد. از تمامی ‮‭35‬ نمونه ارسالی از تبریز، مایکوباکتریوم اویوم مجزا گردید که از ‮‭25‬ جدایه دارای ‭DNA ‬مناسب، پس از انگشت نگاری ژنومی هشت الگوی مختلف بدست آمد. از ‮‭80‬ نمونه ارسالی کبوتر استان خوزستان ‮‭51‬ جدایه و از ده تخم ارسالی کبوتر یک جدایه مایکوباکتریوم اویوم تحت گونه اویوم جدا گردید. از ‮‭52‬ جدایه فوق چهل جدایه برای انگشت نگاری ژنومی مناسب بوده و هفت الگوی متفاوت بدست آمد. در ادامه تحقیق بر روی ‮‭20‬ جدایه اهواز آزمایش حساسیت دارویی صورت گرفت داروهای استرپتومایسین، کانامایسین، اتیوناماید و تیوفن کربوکسیلیک اسید هیدرازید ‭(TCH) ‬مقاوم بودند، اما به داروهای ایزونیازید، ریفامپین و اتامبوتول به ترتیب ،‮‭2 3‬ و 1 جدایه حساس بودند. این بررسی نشان داد تورم مفاصل پاها، بال ها و تحلیل عضله سینه از مهم ترین نشانه های بالینی بیماری سل پرندگان می باشند و در کالبدگشایی بیشترین جراحات در کبد مشاهده شد. با توجه به یافته های تحقیق می توان ذکر نمود که روش ‭PCR ‬با استقاده از ‭IS‬‮‭901‬ و ‭IS‬‮‭1245‬ روش مفیدی برای شناسایی سریع سل در پرندگان است و همچنین انگشت نگاری ژنومی مایکوباکتریوم اویوم تحت گونه اویوم به روش ‭RFLP ‬و با استفاده از آنزیم ‭PvuII ‬و پروب ‭IS‬‮‭901‬ در مطالعات اپیدمیولوژی بسیار سودمند می باشد. لازم به ذکر است که با توجه به اطلاعات موجود، جداسازی مایکوباکتریوم اویوم از کبوتر در ایران و تهیه الگوی ژنومی از جدایه ها، برای اولین بار در آزمایشگاه رفرانس مایکوباکتریوم های بیماریزای دام موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی انجام پذیرفته است. واژه های کلیدی‭: Mybcobacterium avium subsp. avium ‬، ‭RFLP‬، سل پرندگان، انگشت نگاری ژنومی