شبیه سازی اثرات کم آبی بر عملکرد چغندرقند در منطقه مشهد

مدل شبیه ساز رشد چغندرقند مورد استفاده در این مطالعه بر اساس تشعشع خورشیدی رسیده به کانوپی، کارآیی مصرف نور و تبخیر و تعرق نسبی، ماده خشک کل و عملکرد شکر چغندرقند را پیش بینی میکند. این مدل در شرایط اروپا طراحی و ساخته شده است، بنابراین جهت استفاده در شرایط محیطی دیگر باید مورد آزمون قرار گیرد. به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز برای واسنجی و تعیین اعتبار مدل، طی سالهای ‮‭1389‬ و ،‮‭1390‬ دو آزمایش با موضوع تاثیر تنش خشکی بر چغندرقند در شرایط اقلیمی مشهد اجرا شد. در این آزمایشها سه تیمار آبیاری بر اساس ،‮‭75 100‬ و ‮‭50‬ درصد نیاز آبی روی دو ژنوتیپ حساس و مقاوم چغندرقند مورد آزمون قرار گرفت. در طی فصل رشد نمونه گیری های تخریبی جهت آنالیز رشد و در انتهای فصل رشد تعیین عملکرد نهایی ریشه و شکر انجام شد. برخی از پارامترهای مدل براساس نتایج آنالیز رشد، تعدادی نیز براساس نتایج آزمایشهای دیگر اجرا شده در شرایط مشابه واسنجی شدند. تعدادی از پارامترها نیز که در نتیجه نهایی تاثیر کمتری داشتند بدون تغییر و براساس مقادیر موجود در مدل اولیه انتخاب شدند. مقادیر مهمترین شاخص های گیاهی موثر بر فرآیند شبیه سازی شامل کارایی مصرف نور و ضریب اختصاص شکر بر اساس اندازه گیری های مزرعه ای به ترتیب ‮‭1/25‬ گرم بر مگاژول و ‮‭0/0027‬ مترمربع به ازای هر گرم شکر تعیین شدند. براساس انجام آزمونهای آماری و همچنین شاخصهای ارزیابی کارایی شبیه سازی مدل، واسنجی مدل در شرایط اقلیمی دشت مشهد با موفقیت انجام شد. مدل مورد نظر براساس پارامترهای جدید توانست بخوبی درصد پوشش کانوپی (%‮‭16.4‬‭=RMSE)‬، عملکرد ماده خشک (%‮‭04.6‬‭=RMSE) ‬و شکر چغندر قند (%‮‭38.14‬‭=RMSE) ‬را در شرایط پتانسیل و تنش خشکی در مشهد برآورد کند. مقادیر درصد ‭RMSE ‬در شرایط تنش خشکی برای عملکرد ماده خشک و شکر به ترتیب ‮‭19/61‬ و ‮‭23/23‬ بود. این نتیجه با انجام آزمون تعیین اعتبار مدل براساس نتایج سال دوم آزمایش نیز مورد تایید قرار گرفت. واژه های کلیدی: آنالیز رشد، تنش خشکی، ماده خشک، مدل رشد، عملکرد شکر، واسنجی مدل