ارزیابی تاثیر برخی شرایط اکولوژیکی بر کمیت روغن میوه بنه ‭(Pistacia atlantica) ‬در کردستان

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
  • کد COI اختصاصی: R-1053078
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 198
دانلود فایل این طرح

نویسندگان

بایزید یوسفی

یعقوب کارگر

فیروز مردانی

چکیده

این پروژه تحقیقاتی با هدف ارزیابی نوع و میزان تاثیر برخی عوامل اکولوژیکی بر درصد روغن میوه بنه در 7 منطقه مختلف استان کردستان طی 2 سال ( ‮‭1392-3‬) در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با 7 تیمار (منطقه) و 5 تکرا ( درخت در هر منطقه) اجرا گردید. بدین منظور در هر منطقه تعداد 5 پایه درخت بنه ماده سالم و دارای قابلیت تولید میوه انتخاب، پلاک کوبی و صفات عمومی درختان ( مانند ارتفاع درخت و ...) به تفکیک رویشگاه و تکرار اندازه گیری شد. صفات خاک ‭(PH ‬، ‭EC ‬و ... ) پس از اخذ نمونه خاک و ارسال به آزمایشگاه و تجزیه ثبت گردید. برخی از صفات اکولوژیکی و اقلیمی یا از مراکز هواشناسی اخذ (نظیر بارندگی و ...) و یا راسا اقدام به اندازه گیری و ثبت آنها (نظیر درصد شیب و ...) شد. در اواخر مهر ماه از هر درخت یک نمونه ‮‭500‬ گرمی میوه رسیده برداشت و درصد روغن میوه (به روش سوکسله ) و پروتیین (به روش کجلدال) تعیین گردید. در تجزیه های آماری میانگین دو ساله صفات استفاده شد. رویشگاههای بنه دارای دامنه اسیدیته خاک معادل ‮‭7/1‬ الی ‮‭7/4‬ (میانگین معادل ‮‭7/29‬) ، هدایت الکتریکی معادل ‮‭0/32‬ الی ‮‭1/05‬ (میانگین معادل ‮‭0/49‬) میلی موس بر سانتی متر، مواد آهکی بین ‮‭5/12‬ تا ‮‭29‬ (میانگین معادل ‮‭11/71‬) درصد، درصد کربن آلی بین ‮‭0/76‬ تا ‮‭2/11‬ (میانگین معادل ‮‭1/46‬) ، درصد رس خاک بین ‮‭20/40‬ الی ‮‭43/40‬ (میانگین معادل ‮‭29/40‬) درصد، بافت خاک عمدتا لومی، دمای بیشینه ‮‭14/11‬ الی ‮‭20/90‬ (میانگین معادل ‮‭18/47‬) درجه سانتی گراد، دمای کمینه ‮‭1/92‬ الی ‮‭6/90‬ (میانگین معادل ‮‭5/47‬) درجه سانتی گراد، دمای بهینه ‮‭8/01‬ الی ‮‭13/70‬ (میانگین معادل ‮‭12/26‬) درجه سانتی گراد، روزهای یخبندان ‮‭80‬ تا ‮‭114‬ (میانگین معادل ‮‭93/71‬) روز، بارندگی سالانه ‮‭442/80‬ الی ‮‭788/36‬ (میانگین معادل ‮‭569/85‬) میلی متر، دامنه ارتفاعی ‮‭1290‬ الی ‮‭1750‬ متر از سطح دریا (میانگین معادل ‮‭1495‬ متر)، شیب بین ‮‭14‬ الی ‮‭55‬ (میانگین معادل ‮‭32/9‬) درصد بودند. میانگین کل ارتفاع ، قطر تاج، قطر برابر سینه و تعداد شاخه های اولیه درخت به ترتیب معادل‮‭8/80‬ متر، ‮‭7/71‬ متر، ‮‭30/29‬ سانتی متر و ‮‭1/83‬ عدد و میانگین پروتیین و روغن میوه هم به ترتیب معادل ‮‭10/40‬ و ‮‭27/25‬ درصد بود. تجزیه واریانس صفات نشان داد بین رویشگاههای بنه از نظر صفات ارتفاع، قطر تاج و قطر برابر سینه در سطح احتمال 1 % و از لحاظ درصد پروتیین و روغن میوه در سطح احتمال 5 % اختلاف معنی دار وجود داشت. در مقایسه میانگین با روش، رویشگاهها از لحاظ درصد پروتیین میوه در 2 گروه و درصد روغن میوه در 3 گروه قرار گرفتند. از بین ‮‭17‬ صفت مورد بررسی، ‮‭11‬ صفت هدایت الکتریکی ، درصد مواد آهکی، درصد رس، دمای بیشینه، دمای کمینه، دمای بهینه، روزهای یخبندان، بارندگی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب و درصد پروتیین میوه با روغن میوه دارای رابطه مثبت و ارتفاع ، قطر تاج درخت ، میانگین قطر برابر سینه ، تعداد شاخه های اولیه، اسیدیته خاک، درصد کربن آلی با درصد روغن میوه بنه همبستگی منفی نشان دادند. درصد روغن میوه با درصد مواد آهکی، دمای بیشینه و ارتفاع از سطح دریا دارای رابطه مثبت و بسیار معنی دار و با دمای بهینه دارای رابطه مثبت و معنی دار (‮‭0/05‬ ‭p) ‬و با قطر تاج همبستگی منفی و معنی دار(‮‭0/01‬ ‭p) ‬نشان داد. نتیجه رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای مستقل دمای بیشینه و ارتفاع از سطح دریا به صورت مثبت و معنی دار (‮‭0/01‬ ‭p) ‬و قطر تاج درخت منفی و معنی دار (‮‭0/01‬ ‭p)‬، بارندگی منفی و معنی دار (‮‭0/05‬ ‭p) ‬و درصد مواد آهکی به صورت منفی و معنی دار (‮‭0/15‬ ‭p) ‬اجزای اصلی درصد روغن میوه بنه در بین صفات مورد بررسی با ضریب تبیین معادل ‮‭75/31‬ ‭=R‬2‭(adj) ‬بودند. تجزیه کلاستر با استفاده از صفات مورد بررسی، رویشگاههای بنه استان را بر مبنای جغرافیایی در سه خوشه شمالی (رویشگاه عبدالمومن شهرستان سقز)، غربی رویشگاههای آلوت و خوری آباد (بانه) و گله و دزلی (مریوان- سروآباد) و جنوبی رویشگاههای بوربان (سنندج) و کاشتر(کامیاران) تفکیک نمود. واژه های کلیدی: بنه ‭Pistacia atlantica ))‬، روغن میوه، عوامل اکولوژیکی

کلیدواژه ها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.