استفاده از فناوری ایزوتوپی کربن -13 در تولید ارقام مطلوب گندم با کارایی زراعی مصرف آب بالا
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
- کد COI اختصاصی: R-1053033
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 389
نویسندگان
چکیده
ایران در منطقه خشک و نیمه خشک چهان واقع شده و کمبود آب از معضلات عمده بخش کشاورزی می باشد. از اراضی قابل کشت کشور حدود 2.4 میلیون هکتار به کاشت گندم دیم اختصاص دارد. محدودیت منابع آبی، پراکنش متغیر و غیر قابل پیش بینی بارندگی ها در این مناطق و نیز میانگین پایین تولید گندم دیم در واحد سطح (حدود 1 تن در هکتار)، تلاش در زمینه افزایش کارآیی مصرف آب در ارقام گندم دیم را ضروری نموده است. محدودیت های موجود در برآورد کارآیی مصرف آب با استفاده از روشهای سنتی (TE و WUEi) باعث گشته تا استفاده از روش تبعیض ایزوتوپی کربن بویژه مورد توجه قرار گیرد. نسبت ایزوتوپی 13C/12C یا همان ( 13C) در بافتهای گیاهی کمتر از این نسبت درCO2 اتمسفر می باشد. به عبارت دیگر گیاهان در طی فرآیند فتوسنتز، نسبت به جذبCO2 تبعیض قایل می شوند. قرار گرفتن گیاه در شرایط تنش نظیر خشکی باعث تغییر در این نسبت شده و این امر می تواند به عنوان شاخصی به منظور اصلاح ارقام گندم سازگار برای شرایط تنش مورد استفاده قرار گیرد. هدف از این بررسی ارزیابی تنوع ژنتیکی موجود در بین ژرم پلاسم موجود گندم از نظر تحمل تنش خشکی و نیز بررسی امکان استفاده از تکنیک ارزیابی تبعیض ایزوتوپی کربن-13 (13C) در انتخاب و تولید ژنوتیپ های گندم با کارایی مصرف آب بالا بود بطوری که میزان تولید محصول به ازا مصرف یک واحد آب افزایش یابد. ارزیابی مزرعه ای لاین های گندم از نظر تحمل خشکی در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در مراغه و اندازه گیری نسبت 13C در نمونه های بذری پس از برداشت در پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی تکمیل گردید. تعداد 160 لاین گندم با درجاتی متنوع از نظر تحمل خشکی در کرت های مشاهده ای در قالب طرح بلوک های کامل حجیم یافته به همراه 4 رقم شاهد تکرار شده در 10 بلوک (جمعا 200 کرت) ارزیابی گردیدند. تجزیه واریانس داده ها وجود اختلافات معنی داری را در بین ژنوتیپ های مورد ارزیابی از نظر عملکرد تحت شرایط تنش رطوبتی نشان داد. یافته های این تحقیق نشان داد که در شرایط تنش رطوبتی تبعیض ایزوتوپی کربن-13 ( ) دارای ارتباط منفی معنی داری با عملکرد ژنوتیپ های گندم می باشد و بنابراین این شاخص می تواند در انتخاب ژنوتیپ های دارای کارایی مصرف آب بالا در شرایط دیم بکارگرفته شود. مطالعه دیگر همبستگی ها نشان داد که در شایط دیم ژنوتیپ های دیررس گندم همچنین از ارتفاع بوته، شاخص برداشت، وزن هزاردانه و عملکرد پایین تری نیز برخوردار هستند. براساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها و مقایسه میانگین ها، تعداد 22 لاین برتر از نظر عملکرد دانه و شاخصهای گزینشی در مقایسه با ارقام شاهد شناسایی و انتخاب گردیدند. واژه های کلیدی: گندم نان، کارایی مصرف آب، نسبت ایزوتوپی 13C/12C، تبعیض ایزوتوپی کربن- .13کلیدواژه ها
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.