بهزاد صادق زاده
رضا محمدی
حسن احمدی
مهناز محمد فام
رضا حبیبی

صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک زیادی که در تحمل تنش های محیطی موثر هستند بعنوان شاخص های مورد انتخاب در اصلاح نباتات توصیه شده اند. بررسی چنین صفاتی جهت اصلاح و معرفی ارقام جدید گندم دوروم متحمل به تنش های محیطی که بتوانند از پتانسیل های موجود در شرایط دیم بهتر استفاده نمایند، علاوه بر افزایش عملکرد دانه گندم دوروم، باعث تعدد ارقام مورد کشت در مناطق مختلف کشور می گردد. از اینرو، به منظور دستیابی به ژنوتیپ های پرمحصول تر از ارقام موجود و دارای صفات مناسب و موثر در تحمل به تنش های سرما و خشکی در شرایط دیم، این تحقیق در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی دیم مراغه، قاملو و سرارود درسال زراعی 1394-1393 اجرا گردید.در این تحقیق در مجموع تعداد 150 لاین دوروم در قالب آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی مشترک (PRDYT) به همراه شاهدها (ساجی، کوندرو، G-1252 و 61-130) بصورت مشاهده ای بررسی گردیدند.در طول دوره رویشی از صفاتی مورفو- فیزیولوژیکی موثر در افزایش عملکرد در شرایط دیم، نظیر تحمل سرمای زمستانه، تیپ رشد، زوردسی،پابلندی، عدم ورس و ریزش دانه، وزن دانه بیشتر و تحمل به بیماری ها یادداشت برداری به عمل آمد. در نهایت با توجه به واکنش لاین ها در هر سه منطقه مراغه، سرارود و قاملو، 51 تعداد لاین به دلیل داشتن عملکردی بیش از شاهد برتر هر منطقه و نیز با در نظرگرفتن صفات مورفوفیزیولوژیکی موثر در افزایش عملکرد در دیمزارها (نظیر تحمل سرما، زودرسی، پابلندی، وزن دانه بیشتر) برای مطالعات آتی در قالب آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته انتخاب شدند. توجه به منشا لاین های انتخابی مخصوصا از مناطق سردسیر نشان می دهد تلاقی های حاصل از برنامه های ملی اصلاح گندم دوروم از پتانسیل بسیار خوبی برای تهیه منابع ژنتیکی لازم برای معرفی ارقام جدید گندم دوروم در مناطق دیم سردسیر می باشند.واژه های کلیدی:مقایسه عملکرد مقدماتی،گندم دوروم، دیم سردسیر