صیف ععلی ورمقانی
عبدالله حسینی
هوشنگ لطف الهیان
هوشنگ جعفری
یحیی عباس پور
مجتبی شیر خانی
محمد اکبری قرایی
فرزاد بسطامی

به منظور ارزیابی اثر تغذیه برگ زیتون در هفته های مختلف دوره پرورش بر عملکرد، پاسخ ایمنی، و پارامترهای خونی و ناهنجاری متابولیکی آسیت در جوجه های گوشتی، آزمایشی با استفاده از 392 قطعه جوجه گوشتی نر یکروزه سویه آرین در قالب طرح کاملا تصادفی متعادل با 7 تیمار، 4 تکرار و 14 پرنده در هر تکرار به مدت 42 روز اجرا گردید. جیره های غذایی بر اساس توصیه های جوجه گوشتی آرین در سه دوره زمانی و با استفاده از سطوح صفر (شاهد) و یک درصد برگ زیتون در هر دوره تهیه شدند. تیمارهای غذایی شامل: 1) جیره شاهد (بدون برگ زیتون) 2) جیره حاوی قرص پروپرانولول (4 میلی گرم به ازا هر کیلوگرم وزن زنده) 3) جیره حاوی برگ زیتون از 1 تا 14 روزگی 4) جیره حاوی برگ زیتون از 1 تا 21 روزگی 5) جیره حاوی برگ زیتون از 1 تا 28 روزگی 6) جیره حاوی برگ زیتون از 1 تا 35 روزگی 7) جیره حاوی برگ زیتون از 1 تا 42 روزگی بودند. اثر تیمارهای آزمایشی بر وزن زنده پایان دوره آزمایش، مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی معنی دار نبود. تیمارهای برگ زیتون 1 تا 14 و1 تا 42 روزگی میزان تلفات ناشی از آسیت را کاهش دادند (05/0< P). کمترین مقدار شاخص تولید مربوط به جیره شاهد و جیره حاوی قرص پروپرانولول بود (05/0< P). اثر تیمارهای آزمایشی بر وزن نسبی قطعات مختلف لاشه و اندام های داخلی معنی داری نبود. بیشترین مقدار درصد هماتوکریت و غلظت هورمون تری یدوتیرونین در پایان دوره پرورش مربوط به تیمار شاهد بود که اختلاف آن با تیمار برگ زیتون 1 تا 42 روزگی معنی دار بود (05/0< P). فعالیت آنزیم های AST وALP در بین تیمارهای مختلف در پایان دوره آزمایش اختلاف معنی داری نبود. بیشترین طول ژژنوم و ایلیوم به ترتیب مربوط به تیمارهای برگ زیتون 1 تا 42 و برگ زیتون 1تا 21 روزگی بود (05/0< P)، اما طول دیودنوم بین تیمارها اختلاف معنی داری نداشت. تعداد گلبول های قرمز در پایان دوره در بین تیمارها اختلاف معنی داری نداشت. تیمارهای آزمایشی تاثیر معنی داری بر تعداد گلبول های سفید و درصد انواع گلبول های سفید نداشتند. اثر تیمارهای آزمایشی بر میزان تیتر آنتی بادی های IgG و IgM علیه SRBC معنی دار نبود. تیمارهای آزمایشی بر متابولیت های خونی (گلوکز، پروتیین تام، کلسترول، تری گلیسرید و HDL) اثر معنی داری نداشتند. به طور کلی نتایج حاصله نشان داد که استفاده از سطح 1 درصد برگ زیتون در جیره غذایی از 1 تا 42 روزگی باعث کاهش تلفات ناشی از آسیت در جوجه گوشتی می شود و هیچگونه تاثیری سویی بر عملکرد ندارد. واژه های کلیدی: آسیت، برگ زیتون، جوجه گوشتی آرین، سیستم ایمنی، عملکرد، متابولیت های خونی.