بررسی و شناخت ویژگی های سازه ای رودخانه ها و مسیل های جنوب کشور

برای برنامه ریزی درست و بهره برداری صحیح از منابع آبی کشور، داشتن آمار و اطلاعات منابع رودخانه ها امری مهم و بنیادی می باشد. با اجرای این طرح ملی ، اطلاعات مختلفی از ویژگی های ساز ه های احداث شده در بستر و یا حاشیه رودخانه ها و آبراهه های 5 استان کشور جمع آوری و استخراج شد. این اطلاعات از طیف متنوعی، مشتمل بر اطلاعات مکانی و توصیفی رودخانه ها برخوردار می باشد. این اطلاعات با همکاری و هماهنگی مجریان و همکاران استان های بوشهر، فارس ، هرمزگان، سیستان و بلوچستان برای رودخانه ها و مسیل هایی که بر روی نقشه های 1:250000 دیده می شوند از طریق گزارش های موجود و با انجام بازدیدهای صحرایی جمع آوری گردید.به منظور شناسایی اقدامات ساماندهی شده بر روی شبکه آبراهه های موجود در نقشه های 1:250000 بر اساس اطلاعات موجود و بازدیدهای میدانی ویژگی های هر سازه شناسایی و یادداشت برداری گردید. در عملیات میدانی با استفاده از دستگاه GPS موقعیت و نوع اقدامات ساماندهی، ابنیه ها و سازه های احداث شده در عرض یا طول رودخانه، تعیین و موقعیت جغرافیایی هرکدام تعیین گردید. درنهایت کلیه اطلاعات جمع آوری شده از عملیات میدانی و گزارش های در دسترس، به صورت بانک اطلاعاتی در قالب لایه های ArcGIS و فایل های shp و Excel مدون شدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که بیش از 800 سازه مکانیکی بر روی رودخانه های محدود ه های مطالعاتی احداث گردیده است که از این مجموع 508 سازه پل، 209 سازه سنگی – ملاتی، 49 سازه بند خاکی، 28 سازه گابیون، 21 سازه تغذیه مصنوعی، 14 سازه بند انحرافی، 2 سد، 11 سازه دایک، 2 مورد شیب شکن و یک سازه کف بند احداث می باشد. در بین محدود ه های مطالعاتی، محدوده مطالعاتی 2732 با 93 سازه دارای بیشترین سازه های احداثی و محدوده های مطالعاتی 26131 و 25222 به دلیل شرایط کوهستانی آن و مسیر دسترسی بدون سازه می باشند.اطلاعات مربوط به اقدامات ساماندهی انجام شده و سازه های موجود بر روی رودخانه ها و مسیل های منطقه سیستان با استفاده از اطلاعات مندرج در گزارش های قابل دسترس و انجام بازدیدهای میدانی جمع آوری شد. سپس پردازش و انتقال داده ها به نرم افزار بانک اطلاعاتی و همچنین تفکیک اطلاعات توصیفی و اطلاعات مکانی مدنظر در مرحله اول روش تحقیق صورت پذیرفت. نتایج نشان داد در منطقه موردبررسی پل (116 دهنه)، عملیات ساحل سازی (10500 مترمکعب)، بندانحرافی (17 مورد)، کف بند (168 مترمربع) و تعداد 24 مورد شیب شکن احداث ولی تله رسوب گیر، تراس بندی، دایک و اپی ایجاد نگردیده است. واژه های کلیدی: اطلاعات توصیفی، اطلاعات مکانی، سازه، ساحل سازی، بندانحرافی، شیب شکن مسیل، بوشهر، سیستان ، GIS.