سید حسن موسوی
علی اکبر قنبری
محمدرضا ایمانی
بیژن فولادی

کاهو یکی از سبزیجات مهم برگی و سالادی دنیا و ایران به شمار می رود. شناسایی و ارزیابی ارقام مختلف کاهوی آیسبرگ در ایران و استفاده از آن در برنامه های به نژادی از اهداف مهم به شمار می رود. انتخاب والدین و تلاقی بین آنها، براساس اهداف تعیین شده در برنامه اصلاحی صورت می گیرد. متاسفانه تمامی ارقام مورد کشت کاهوی آیسبرگ در کشور وارداتی بوده و به دلیل اصلاح در شرایط متفاوت با کشور، قادر به بروز پتانسیل واقعی عملکرد خود نمی باشند. لذا اصلاح هدفمند، می تواند ما را در دستیابی سریعتر به ارقام مناسب داخلی کمک قابل توجهی نماید. بدین منظور ارقام ساهارا (دارای عملکرد بالا، رنگ برگ سبز تیره)، رایدر ( دارای عملکرد بالا، قطر هد زیاد)، موهاگ (عملکرد مناسب، رنگ برگ سبز روشن، شکاف برگ کم)، گریزلی (عملکرد بالا، هد فشرده، رنگ برگ سبز، طعم مناسب ) وبومبولا ( هد کاملا فشرده، رنگ برگ سبز تیره، تردی بالا و طعم مناسب) انتخاب شده از بین دوازده رقم کاهوی آیسبرگی که در پروژه قبلی ( بررسی و شناسایی ارقام مطلوب کاهوهای پاییزه آیسبرگ جهت استفاده در برنامه های اصلاحی به شماره مصوب پروژه: 92160-03-03-2) صفات کمی و کیفی آنها ارزیابی شده بودند استفاده شدند. پژوهش حاضر در شرایط گلخانه ای و مزرعه ای پژوهشکده سبزی، صیفی از اردیبهشت 1393بمدت 2 سال انجام شد. تعداد کل کراس های بدست آمده 328 عدد بود که از این تعداد در مجموع 3104 بذر به دست آمد. بذور حاصل از تلاقی در سال اول برداشت و در سال دوم برای ارزیابی نسل F1 و تولید نسل F2 در ردیف های جداگانه در سطح 5 متر مربع کشت شده و بر اساس اهداف تعیین شده و صفات مطلوب، انتخاب تک بوته به روش شجره ای انجام شد.واژه های کلیدی: کاهو، تلاقی، ایجاد تنوع، ژرم پلاسم