محمدرضا نوروز فشخامی

کشف وقوع تقسیمات سلولی و بررسی تغییرات محتوی هسته سلول طی تقسیمات سلولی منجر به کشفکروموزومها و پی بردن به این موضوع شد که کروموزومها جایگاه استقرار ژنها و عامل انتقال آنها ازسلولیبه سلول دیگر و از فردی به فرد دیگر هستند و تعداد آنها طی این انتقال ثابت باقی میماند. بعدها استفاده ازتجهیزات آزمایشگاهی از جمله میکروسکوپ و بکارگیری روشهای فیزیکی، شیمیایی وبیولوژیک بررسیساختمان و فعالیت کروموزومها و ارتباط موجود بین کروموزومها و توارث ظاهری موجودات را امکان پذیرنمود. مطالعه ساختمان و عملکرد کروموزومها علاوه بر انسان در مورد سایرموجودات ازجمله ماهیان نیزادامه یافت و در حال حاضر مطالعه کروموزومی ماهیان زمینه های تحقیقاتی خوبی را بوجود آورده است .بررسی کروموزومها برای جواب دادن به برخی سوالات موجود درباره ژنتیک و تکامل ماهیان مفید است.چون ماهیان علیرغم وجود قرابت خویشاوندی از نظر تعداد و مرفولوژی کروموزومها با هم فرق می کنند واین تفاوت گاهی حتی بین افراد یک گونه نیز بچشم می خورد لذا دستیابی به کروموزومها و تشخیص نوعآنها می تواند در تشخیص گونه ها مفید باشد. شباهت موجود در تعداد و مرفولوژی کروموزومها می تواند برای بررسی فیلوژنی گونه ها استفاده شود. اختلاف موجود درکروموزومهای افراد یک جمعیت یا جمعیتهای مختلف می تواند برای برآورد میزان ارتباط تکاملی آنها، ارزیابی ذخایر و سایر موارد مورد استفاده قرار گیرد.تعداد کروموزومها می تواند برای شناسایی ماهیان پلی پلویید با دسته کروموزومهای اضافی استفاده شود.علاوه بر تاکسونومیست ها و ماهی شناسان ، کارشناسان محیط زیست نیزتمایل دارندبا بررسی کروموزومی ماهیان به خطرات ناشی ازمواد شیمیایی موجود در محیط زیست پی ببرند. ازبین تقریبا 25000 گونه ماهیشناسایی شده کاریوتیپ تقریبا 10درصد آنها گزارش شدهاست (Karuppasamy et al.,, 2010) که زیادبودن تعداد وکوچک بودن اندازه کروموزومهای ماهیان می تواند از دلایل آن باشد (Fontana, 2002).هدف از نگارش این دستنامه بیان چندین روش برای تهیه گسترش های کروموزومی آبزیان با تاکید برماهیان با استفاده از سلول های مختلف و رنگ آمیزی آنها می باشد. همچنین تکنیک های شمارش ، عکس برداری و جدا سازی کروموزومها نیز بیان شده است .