مقایسه روش های مختلف تغذیه شیمیایی در کمیت و کیفیت کیوی فروت (رقم ’هایوارد‘)

به منظور ارزیابی اثر اعمال روش های مختلف کوددهی بر ویژگی های کمی و کیفی میوه در زمان برداشت و پس از برداشت دو آزمایش طراحی و اجرا گردید. علاوه بر این، مقایسه بین روش های مختلف تغذیه شیمیایی به منظور تعیین مناسب ترین تیمار از نظر اقتصادی انجام شد. در آزمایش اول، به منظور بررسی تاثیر روش های مختلف کوددهی بر ویژگی های کمی و کیفی میوه ها در زمان برداشت در باغ های کیوی فروت 15 ساله (Actinidia deliciosa var. Hayward)، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار در چهار تکرار در پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری طی سه سال (سال های 96-1393) اجرا گردید. تیمارهای کوددهی شامل پخش سطحی (شاهد)، نواری، کودآبیاری، چالکود، محلول پاشی، روش تلفیقی پخش سطحی + محلول پاشی، روش تلفیقی کودآبیاری و محلول پاشی + روش تلفیقی چالکود + محلول پاشی بودند. سپس در نیمه اول آبان ماه هر سال نمونه برداری از میوه های تاک های تیمار شده به منظور اندازه گیری خصوصیات کمی و کیفی میوه انجام شد. نتایج نشان داد که میزان عملکرد درختان در همه روش های کوددهی نسبت به روش پخش سطحی افزایش یافته و کمترین آن در روش پخش سطحی و بیشترین آن در روش های کوددهی کودآبیاری+محلول پاشی و محلول پاشی به تنهایی به دست آمد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که اثر سال، روش کوددهی و برهمکنش آنها بر سفتی، مواد جامد محلول، اسیدیته، نسبت مواد جامد محلول به اسیدیته و ویتامین ث میوه در زمان برداشت معنی دار بود. علاوه براین، اثر روش کوددهی بر غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم در برگ و میوه کیوی معنی دار بوده و نیز با کاربرد محلول پاشی در همه تیمارهای مورد مطالعه مقدار نیتروژن، فسفر، پتاسیم وکلسیم در برگ کیوی افزایش یافتند. مازادبراین، صرف نظر از روش کوددهی، غلظت عناصر غذایی در برگ کیوی به ترتیب نیتروژن > پتاسیم > کلسیم > فسفر و در میوه کیوی به ترتیب پتاسیم > نیتروژن > کلسیم > فسفر کاهش یافت. بررسی نتایج نشان داد که نسبت بین غلظت عناصر غذایی در میوه به برگ کیوی (فسفر، پتاسیم و کلسیم) متاثر از روش کوددهی بود ولی روش کوددهی اثر معنی داری بر نسبت بین غلظت نیتروژن در میوه به برگ کیوی نداشت. هم چنین، نتایج همبستگی نشان داد که مقدار عملکرد کیوی در زمان برداشت همبستگی معنی داری با غلظت نیتروژن، پتاسیم و کلسیم در برگ کیوی داشت. این درحالی بود که رابطه ی خطی بین عملکرد کیوی و غلظت عناصر غذایی در میوه کیوی مشاهده نشد. مازادبراین، بررسی نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که غلظت پتاسیم در برگ به تنهایی قادر است بخش اعظم تغییرات در عملکرد درختان کیوی را توضیح دهد. علاوه براین، غلظت پتاسیم در برگ کیوی به همراه غلظت نیتروژن و کلسیم در برگ کیوی می تواند برای برآورد عملکرد در باغ کیوی مطالعه شده استفاده شوند.در آزمایش دوم، اثر روش های مختلف کوددهی (طی آزمایش اول) روی صفات کمی و کیفی میوه کیوی رقم هایوارد در مرحله پس از برداشت طی سه سال مورد ارزیابی قرار گرفت. میوه های کیوی برداشت شدهتحت دو شرایط مختلف (انبار معمولی با دمای متوسط 25 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 70-65 درصد و سردخانه با دمای 5/0درجه سانتیگراد با رطوبت نسبی 90 درصد) نگهداری شدند. ارزیابی صفات کمی و کیفی طی سه ماه انجام شد. نتایج نشان داد که روش کوددهی اثر معنی داری بر میزان کاهش وزن میوه تنها تحت شرایط سردخانه داشت. همچنین نتایج نشان داد که درصد ماده خشک میوه در سردخانه تحت تاثیر سال و روش کوددهی قرار نگرفت لیکن میوه های قرار داده شده در دمای اتاق بسته به سال و روش کوددهی واکنش متفاوتی داشتند. به طوریکه تیمارهای کودآبیاری و چالکود+ محلول پاشی بالاترین مقدار (به ترتیب 39/16 و 45/16 درصد) و تیمار نواری کم ترین مقدار (02/15 درصد) ماده خشک را داشتند. علاوه بر این نتایج نشان داد میوه های تغذیه شده به روش نواری (08/6 درصد)، کودآبیاری (74/6 درصد) و تلفیق کودآبیاری و محلول پاشی (61/6 درصد) به ترتیب دارای کاهش وزن کمتری طی نگهداری در شرایط سردخانه بودند. در هر دو شرایط نگهداری میوه های شاهد کمترین میزان ظرفیت آنتی اکسیدانی را داشتند و کوددهی به روش نواری در هر دو شرایط سبب افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی شد. از میان شاخص های رنگ بررسی شده در شرایط سردخانه مقادیر کروما، * b و در شرایط دمای اتاق مقادیر L* و کرومای گوشت میوه تحت تاثیر روش کوددهی قرار گرفتند. نتایج حاصل از بودجه بندی جزیی حاکی از تاثیر مثبت کاربرد کود به روش های مختلف تغذیه شیمیایی بر سود باغ های کیوی از طریق افزایش عملکرد می باشد و توصیه روش های مختلف کوددهی شیمیایی دارای توجیه اقتصادی است. واژه های کلیدی: انبارداری، کیوی فروت، عملکرد، کیفیت، خاک، روش کود دهی.