ارزیابی هیبریدهای مونوژرم مقاوم به ریزومانیا و پوسیدگی ریشه چغندرقند در شرایط آلودگی طبیعی مزرعه

بیماریهای ریزومانیا وپوسیدگی ریشه و طوقه در بیشتر مناطق چغندرکاری ایران شایع شده اند. در سالهای اخیر این بیماریها خسارت زیادی بهمزارع چغندرقند کشور وارد کرده اند بطوری که نگرانی زیادی در بین تولید کنندگان ایجاد نموده است.زمانی که جمعیت خسارتزای قارچ عامل پوسیدگی در خاک مستقر میشود،روشهای زراعی در کنترل آن تاثیری کمی خواهد داشت، بر همین اساس، متخصصین اصلاح نباتات، مقاومت ژنتیکی را موثرترین روش کنترل بیماری های ریزوکتونیاییمی دانند. بر این اساس تولید ارقام مقاوم یا متحمل به این بیماریها از اهمیت زیادی برخوردار است و ضرورت دارد که فعالیت های اصلاحی منسجم و دنباله داری در این راستا انجام گردد. لذا این آزمایش که در واقع بخشی از فرآیند اصلاح ارقام مقاوم به این بیماری هاست، با هدف ارزیابی هیبریدهای مقاوم تولید شده اجرا شد.بمنظور ارزیابی مقاومت هیبریدهای مورد نظر چغندرقند نسبت به بیماری ریزومانیا و پوسیدگی ریشه، پروژه ایدر سال1395و در قالب دو آزمایش در اراضی آلوده مناطق تربت جام، قزوین، شیراز و کرمانشاه (داخل میکروپلات) اجرا گردید. در آزمایش اول 20 ژنوتیپ شامل 15 هیبرید مونوژرم مقاوم به ریزومانیا و پوسیدگی بعلاوه پنج رقم شاهد شامل چهار رقم مقاوم اکباتان، نوودورو، پریمیر و بومرنگ و رقم حساس شریف و در آزمایش دوم 16 ژنوتیپ شامل 11 هیبرید مونوژرم مقاوم به همراه ارقام شاهد فوقمقایسه گردیدند. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بصورت تک خط با شش تکرار اجرا شد. در منطقه تربت جام در آزمایش 16 رقم هیبرید شماره 92128 با عملکرد شکر سفید معادل 79/2 تن در هکتار حداکثر عملکرد را داشت و این در حالی بود که با هیبرید شماره 92633 با عملکرد شکر سفید 6/2 تن در هکتار اختلاف معنی داری نداشت. در منطقه قزوین (3/4 تن در هکتار) و شیراز (5/7 تن در هکتار) حداکثر عملکرد شکر سفید در هر دو منطقه متعلق به هیبرید شماره 92633 بود و این هیبرید بر اساس شاخص بیماری بدست آمده در میکروپلاتهای کرمانشاه جز ژنوتیپ های مقاوم رده بندی شد. در آزمایشات 20 رقم در منطقه تربت جام هیبریدهای شماره 92542 (2/3 تن در هکتار) و 92568 (1/3 تن در هکتار)، در قزوین هیبرید شماره 92573 ( 1/3 تن در هکتار) و در شیراز هیبرید شماره 92535 (9/9 تن در هکتار) بدون اختلاف معنی دار با هیبریدهای شماره 92568 (9 تن در هکتار) و 92573 (8/8 تن در هکتار)، حداکثر عملکرد شکر سفید را به خود اختصاص دادند. از بین این هیبریدها، در میکروپلاتهای کرمانشاه دو هیبرید شماره 92573 و 92542 در رده ژنوتیپ های مقاوم قرار گرفتند.کلمات کلیدی:پوسیدگی ریزوکتونیایی؛ چغندرقند؛ ریزومانیا؛ هیبرید