بررسی و مقایسه ی تاثیر روشهای تک کشتی و کشت مخلوط با نعناع فلفلی (Mentha piperita) بر عملکرد گیاه دارویی بادرنجبویه

به منظور ارزیابی کشت مخلوط گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis) و نعناع فلفلی (Mentha piperita) نسبت به کشت خالص هر کدام از آنها، آزمایشی در سال 1392 به مدت 3 سال در ایستگاه تحقیقات جنگل و مرتع چمستان در استان مازندران اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت خالص بادرنجبویه، مخلوط 75% بادرنجبویه + 25% نعناع فلفلی، مخلوط 50% بادرنجبویه + 50% نعناع فلفلی، مخلوط 25% بادرنجبویه + 75% نعناع فلفلی و همچنین کشت خالص نعناع فلفلی بود که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. به منظور ارزیابی سودمندی کشت مخلوط از نسبت برابری زمین یا LER استفاده گردید. مقایسه میانگین ویژگی های مورد مطالعه بر اساس آزمون چند دامنه ای دانکن صورت گرفت. ویژگی های مورد بررسی در گیاه بادرنجبویه و نعناع فلفلی شامل ارتفاع گیاه، تعداد شاخه در بوته، وزن تر تک بوته، وزن خشک تک بوته، عملکرد درهکتار وزن تر و خشک بود. نتایج نشان داد اثر الگوی کشت بر عملکرد وزن ترتک بوته، خشک تک بوته، اقتصادی خشک و تر در هکتار، ارتفاع و تعداد شاخه در بوته بادرنجبویه معنی دار بود. همچنین بیشترین عملکرد وزن خشک تک بوته و وزن خشک در هکتار بادرنجبویه به ترتیب معادل 118 گرم در بوته و 7907 کیلوگرم در هکتار از الگوی کشت 25% نعناع فلفلی+ 75% بادرنجبویه حاصل شد. مقایسه میانگین تیمارها مشخص نمود که بیشترین عملکرد اقتصادی وزن خشک و تر در هکتار نعناع فلفلی از الگوی کشت 0% بادرنجبویه + 100% نعناع بترتیب معادل 566 و 1644 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین نسبت برابری زمین (LER) از تیمار 75% بادرنجبویه +25% نعناع فلفلی معادل 98/0 مشاهده شد. در تیمارهای مختلف کشت مخلوط بادرنجبویه و نعناع فلفلی نسبت برابری زمین کمتر از یک بوده و این نشان دهنده عدم برتری کشت مخلوط نسبت به تک کشتی در این الگوهای کشت با گونه ی نعناع فلفلی می باشد. اگر چه عملکرد کشت مخلوط از کشت خالص کمتر شده است ولی تنوع محصول و همچنین کاهش ریسک در تولید، یک عامل پایداری مهم در اقتصاد تولید است که نباید این مهم را از نظر دور داشت. با توجه به افزایش عملکرد اقتصادی بادرنجبویه در کشت مخلوط، این روش کشت در بررسی های بعدی با سایر گونه ها توصیه می شود. کلید واژه: Melissa officinalis، بادرنجبویه، Mentha piperita، نعناع فلفلی، کشت مخلوط، نسبت برابری زمین (LER).