میرناصر نویدی
ناصر دواتگر

دخالت بی رویه انسان در طبیعت در طول قرون متمادی به دفعات متعدد، بشر را در معرض تجربه تلخ متزلزل شدن زیستگاه های طبیعی قرار داده است. نمونه بارز چنین رخداد ناگواری سقوط تمدن میان رودان است. کشت متراکم، استفاده مداوم از کودهای شیمیایی، کاربرد ماشین آلات کشاورزی، آبیاری پی در پی مزارع و انجام دو تا سه کشت در سال سبب افزایش محصولات زراعی و باغی شده است. این گونه فعالیت ها به طور همزمان تخریب محیط زیست را هم به دنبال داشته است. منابع طبیعی مهمی که حساسیت بیشتری نسبت به تغییرات منفی ناشی از دخالت انسان دارند عبارتند از خاک، آب، هوا و حیات وحش. چنانچه در زمینه کاهش و یا توقف تخریب این منابع طبیعی چاره جویی نگردد، این منابع کیفیت خود را به تدریج از دست خواهند داد.از آغاز فعالیت کشاورزی، لزوم تعیین ویژگی ها و مشخص کردن کیفیت خاک از ضروریات تولید به شمار می رفت. درکوشش های علمی اولیه اهمیت طبقه بندی خاک و متغیرهای مرتبط با آن در خصوص استفاده از خاک و یا کاربری اراضی به ویژه به منظور اهداف کشاورزی مشخص بوده است. نیازهای زراعی و هزینه تهیه نهاده ها برای تغییر شرایط خاک (مانند زهکشی) از جمله فاکتورهایی هستند که تعیین کننده کیفیت خاک برای کشت محصولات کشاورزی می باشند. این موارد با شروع طبقه بندی اراضی که هم به منظورتعیین قابلیت استعداد اراضی و هم تناسب منطقه ای خاک ها برای استفاده های گوناگون انجام می شد، بیشتر توسعه پیدا نمودند. در طبقه بندی اراضی با بهره گیری از خصوصیات خاک، زمین ریخت (چشم انداز) و اقلیم، کیفیت خاک برای کاربری بخصوصی مشخص می گردد. در سال های اخیر به واسطه نگرانی هایی که در رابطه با تخریب خاک و لزوم مدیریت پایدار خاک در سیستم های زراعی- زیستگاهی وجود دارد، متغیرهای وابسته به خاک با نگرشی نو و با استفاده از یافته های علمی جدید مورد بازنگری قرار گرفته اند.