اوراق بهادار بیمه ای با رویکرد نیاز بازار بیمه کشور ایران

امروزه در کشورهای گوناگون دنیا به منظور به وجود آوردن انگیزه در میان صاحبان سرمایه و کاهش ریسک های احتمالی از تخصیص منابع آنها در امور متعدد ، انواع گوناگون ابزارهای مالی ابداع و در قالب نهادهای مختلف در اختیار متقاضیان سرمایه گذاری قرار می گیرد. یکی از نهادهای مهم در بازارهای اقتصادی و مالی که می تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند ، بیمه است. این نهاد به مردم کمک می کند تا ریسک بعضی از خطرات را در زندگی خود کاهش دهند. از طرفی شرکت های بیمه ای برحسب بیمه نامه هایی که برای بیمه گذاران صادر می کنند با مسایل و چالش های مختلفی از قبیل تامین سرمایه لازم جهت قبول ریسک مربوطه یا نیاز و ضرورت انتقال ریسک مواجه می شوند. لذا این شرکت ها نیز به دنبال راههایی برای برطرف کردن این نیازهای خود هستند. یکی از بازارهایی که می توان راههای انتقال ریسک را در آنجا جستجو کرد ، بازار سرمایه می باشد. بازار سرمایه به خاطر ظرفیت ها و امکانات زیادی که دارد بیمه گران را جهت پوشش ریسک و حتی دریافت بازده بیشتر به سمت خود جذب می کند. بخش اعظم جایگزین های انتقال ریسک که به اوراق بهادار بیمه ای (اوراق بهادار مرتبط با بیمه) معروف اند ، طی فرآیند تبدیل به اوراق بهادارسازی ریسک به وجود آمده اند و بخش دیگری نیز با استفاده از ابزارهای مشتقه طراحی شده اند. براساس مطالعات و بررسی های انجام شده ، بازار بیمه و همچنین بازار سرمایه ایران نیز ظرفیت طراحی و به کارگیری این ابزارهای مالی را دارد و این ابزارها می توانند این دو بازار را بیش از پیش با یکدیگر پیوند دهند و شرکت های بیمه ایران می توانند به منظور تامین سرمایه لازم و انتقال قسمتی از ریسک هایی که پذیرفته اند ، اوراق بهادار بیمه ای منتشر کنند. 
بدین منظور ، این طرح با هدف ارایه الگوها و مدل های لازم برای انجام این کار که براساس شرایط بازار بیمه و بازار سرمایه کشور ایران بومی سازی شده باشند ، انجام شد. این طرح شامل 6 بخش اصلی است. بخش اول به معرفی کلی موضوع و بیان انگیزه های اصلی اوراق بهادارسازی پرداخته است. 
در بخش دوم مبانی نظری و ادبیات موضوع بیان شده است. در این بخش پرکاربردترین مدل های اوراق بهادار بیمه ای که تاکنون در دنیا منتشر شده است به همراه ارکان آن ها، معرفی شده اند و کارکرد اصلی هرکدام به اختصار بیان گردیده است. سپس در انتهای این بخش مهم ترین نیازها و مشکلات بازار بیمه ایران که انتشار اوراق بهادار بیمه ای می تواند راه حلی برای رفع آن ها باشد، بیان شده است.
انواع مدل های اوراق بهادار بیمه ای که می تواند به عنوان ابزاری برای تامین مالی شرکت های بیمه ایرانی به کار گرفته شود و براساس نیازها و پتانسیل های بازار بیمه ایران بومی سازی و طراحی شده اند، در بخش سوم این طرح معرفی و شرح داده می شوند. این مدل های عبارتند از: 
1- اوراق بهادار برای وامهای خرید بیمه نامه یا بیمه نامه هایی با حق بیمه های اقساطی یا مرحله ای
2- اوراق بهادار ذخایر بیمه ای
3- اوراق بهادار برای سرمایه گذاری مشترک
بخش چهارم به معرفی و شرح انواع مدل های اوراق بهادار بیمه ای می پردازد که می توانند کاربرد اتکایی داشته باشند و به عنوان ابزاری برای انتقال ریسک بیمه ای شرکت های بیمه به بازار سرمایه به کار گرفته شوند. این مدل ها که عبارتند از:
1- اوراق بهادار بیمه ای اتکایی ریسک های بزرگ
2- اوراق بهادار بیمه ای اتکایی حوادث فاجعه آمیز
3- اوراق بهادار بیمه ای اتکایی بیمه های زندگی ، 
نیز براساس شرایط کشور ایران بومی سازی گردیده اند. در ادامه این بخش صندوق اتکایی جبران مازاد خسارت بیمه مرکزی ، به عنوان یک مثال کاربردی از اوراق بهادار اتکایی حوادث فاجعه آمیز معرفی و شرح داده شد.
در بخش پنجم یک ابزار مالی معرفی و شرح داده می شود که در صورت اجرایی شدن می تواند یکی از چالش های اصلی بیمه های زندگی یعنی مسیله بازخرید را تا حد زیادی حل کند این ابزار مالی اوراق بهادار بازخرید بیمه های زندگی نامیده شد.
یکی از مسایل و چالش های اصلی بر سر راه اجرایی سازی این ابزارهای مالی در ایران، بعد فقهی هرکدام از آن ها است. به همین دلیل مدل های ارایه شده در این طرح توسط متخصصان مطالعات اسلامی سازمان بورس مورد بررسی قرار گرفت و اصلاحات لازم براساس مبانی فقه اسلامی بر روی آن ها انجام شد. نتایج این بررسی ها در بخش ششم طرح آورده شده است.