نرجس عزیزی - گروه گیاهشناسی، بخش جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی خراسان رضوی
زیبا جمزاد - موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران. ایران.
حسن امیرآبادی زاده - گروه گیاهشناسی، بخش جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی خراسان رضوی
غلامرضا حسینی بمرود - بخش جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

گونه کمای بینالودی (Ferula flabelliloba Rech. f. & Aell.) متعلق به خانواده Apiaceae از جمله گونه های گیاهی دارویی انحصاری ایران است که رویشگاه طبیعی آن منحصرا در کوه های بینالود در استان خراسان رضوی واقع شده است. وجود ترکیبات دارویی ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی در ریشه و اندام هوایی این گونه دال بر اهمیت فراوان آن است. جهت تعیین وضعیت حفاظتی این گونه دارویی ارزشمند، توسط بازدیدهای میدانی و برداشت نمونه در رویشگاه های آن، سطح تحت اشغال این گونه 40 کیلومتر مربع و میزان حضور در محدوده انتشار آن 469/3900 کیلومتر مربع برآورد شد. بنابراین، این گونه بر طبق معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN ) با استناد به معیار سطح تحت اشغال و تعداد افراد بالغ جمعیت ها در گروه در بحران انقراض طبقه بندی می شود. به لحاظ تغییرات اقلیمی گسترده از جمله خشکسالیهای اخیر و مداخلات نامناسب انسانی که فرسایش و بهره برداری بی رویه را بدنبال داشته است، با توجه به گستره پراکنش محدود این گونه و لذا وابستگی خاص آن به شرایط اکولوژیکی زیستگاه، مطالعه عوامل حاکم بر زیست بوم به منظور دستیابی به فن آوری اهلی سازی و کشت این گونه جهت بهره برداری های دارویی و صنعتی ضروری است. نیز جهت حفظ و بقای آن، رویشگاه های مزبور به عنوان یک ذخیره گاه ژنتیکی باید مورد حفاظت و حمایت قرار گیرد.

کمای بینالودی, دارویی, انحصاری, جایگاه حفاظتی, بحران انقراض