شناسایی ترکیبات موجود در اسانس دوگونه از جنس پونه سا (Nepeta L.) در شرایط کشت و رویشگاه

جنس پونه­ سا از خانواده نعناعیان شامل گونه­های دارویی با ارزشی است که در صنایع دارویی و غذایی کاربرد فراوانی دارد. هدف از این تحقیق، مقایسه و تعیین ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس دو گونه پونه سای البرزی .NepetacephalotesBoiss و پونه سای کپه ایNepeta crassifolia Boiss. &Buhse. در شرایط رویشگاه و مزرعه است. این دو از گونه­های انحصاری و ارزشمند هستند که در کشور پراکندگی دارند. سرشاخه­های گل­دار آنها از رویشگاه­های فیروزکوه در استان تهران و از مزرعه واقع در موسسه تحقیقات جنگل­ها و مراتع کشور در سال 1395جمع آوری گردید و با روش کلونجر اسانس گیری شد. در اسانس سرشاخه گلدار کشت شده N.crassifolia ترکیب نپتالاکتون (4a α,7 α,7a α) به میزان 5/75 درصد و در سرشاخه گل­دار نمونه رویشگاهی 4/35 درصد می­باشد. این ترکیب در گونه Nepetacephalotes در نمونه زراعی 72 درصد و در نمونه رویشگاه 63 درصد می باشد. نپتالاکتون­ها، جزو مهمترین متابولیت­های ثانویه گونه­های مختلف جنس پونه سا می­باشد. نتایج نشان می­دهد که در هردو گونه ترکیب نپتالاکتون وجود دارد که در شرایط کشت میزان ترکیب نپتالاکتون(4a α,7 α,7a α) افزایش یافته است. 

کلیدواژه ها:

کروماتوگرافی گازی ، نپتالاکتون ، Nepeta cephalotes Boiss ، Nepeta crassifolia Boiss. &Buhse