تعیین الگوی کشت بهینه با هدف پایداری آب زیرزمینی
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش آب در کشاورزی، دوره: 33، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_WRA-33-3_012
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 514
نویسندگان
دانشجوی دکترای آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
استاد گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.
استاد گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
آب زیرزمینی بزرگ ترین منبع آب شیرین در دسترس بر روی کره زمین بوده که در بسیاری از کشورها به دلیل اضافه برداشت در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. تعیین الگوی کشت بهینه ای که همراه با کاهش تخصیص منابع آب منجر به کاهش درآمد کشاورزان نشود، می تواند راهکاری مناسب در راستای پایداری آب زیرزمینی باشد. در پژوهش حاضر روشی ارائه شده که علاوه بر پایداری آب زیرزمینی، کاهش درآمد کشاورزان به حداقل برسد. برای این منظور، ابتدا چهار سناریوی برداشت از آبخوان تعریف و با استفاده از مدل سامانه پشتیبان تصمیم گیری نیشابور برای هر سناریو، تغییرات سطح آب زیرزمینی محاسبه شد. همچنین با استفاده از پرسشنامه، بهره وری اقتصادی آب از 242حلقه چاه کشاورزی و برای نه محصول غالب دشت نیشابور در سال 1395 برآورد شد.برای حداقل سازی کاهش درآمد کشاورزان، بازتخصیص آب به محصولات مختلف و تعیین سطح زیرکشت هر کدام، بر اساس بهره وری اقتصادی هر محصول انجام شد. با توجه به تغییرات سطح آب و شرایط موجود، سناریوی برداشت به اندازه آب تجدیدپذیر (9/414 میلیون مترمکعب)، به عنوان سناریوی برتر گزیده شد. در صورت اجرایی شدن این سناریو، برای پایداری آب زیرزمینی میزان 5/227 میلیون مترمکعب از تخصیص کاسته می شود. نتایج نشان داد، کاهش تخصیص آب منجر به کاهش 27061 هکتار سطح زیرکشت و کاهش حدود 5/83 میلیارد تومان درآمد خواهد شد. برای جبران کاهش درآمد، استفاده از کشت های جایگزین پسته و زعفران با توجه به بالاترین بهره وری اقتصادی و مصرف آب کمتر پیشنهاد شد. در الگوی پیشنهادی 18000 هکتار زعفران یا 4473 هکتار پسته جایگزین کشت های فعلی می شود و جالیز و چغندرقند بیشترین درصد کاهش سطح زیرکشت را دارند.کلیدواژه ها
بهره وری اقتصادی آب, آب تجدیدپذیر, مدل DSS, دشت نیشابوراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.