تدوین روش مناسب برای تعیین فرسایش قابل تحمل خاک در ایران

فرسایش قابل تحمل خاک برای برنامه ریزی های حفاظت خاک دارای اهمیت زیادی است. با توجه به اینکه مقادیر مشخصی برای تلفات قابل تحمل خاک در ایران وجود ندارد، لازم است میزان آن برای کشور تعیین گردد. لذا این تحقیق با هدف تعیین مقادیر قابل تحمل تلفات خاک در کشور انجام گرفت. در این تحقیق ابتدا با بررسی پژوهش های انجام شده، تعاریف فرسایش قابل تحمل از دیدگاه های مختلف، عوامل موثر بر آن، روش های برآورد و مزایا و معایب هر یک از این روش ها مورد مطالعه قرار گرفت تا با مقایسه آنها با شرایط کشور و اطلاعات موجود، روش مناسب برای برآورد فرسایش قابل تحمل در ایران در وضع فعلی تهیه و تدوین گردد. آمار کرت های فرسایش به تعداد 292 کرت جمع آوری و تحلیل شد. سپس با توجه به اطلاعات موجود، عواملی مشتمل بر ضخامت خاک، لایه محدود کننده، نوع کاربری اراضی و اقلیم به عنوان معیارهای تعیین میزان فرسایش قابل تحمل خاک در کشور مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین جدولی تهیه شد که در آن مقادیر قابل تحمل فرسایش خاک بر اساس این عوامل در پنج کلاس طبقه بندی گردید. طبق جدول پیشنهادی، مقادیر کمینه فرسایش قابل تحمل خاک از 25/0 تا بیشینه 25/1 تن در هکتار در سال برای مراتع در مناطق خشک و نیمه خشک می تواند متغیر باشد. در اراضی جنگلی مناطق زاگرس و سایر جنگل های واقع در مناطق نیمه خشک تا نیمه مرطوب و دیمزارهای سراسر کشور می توان ارقام جدول را تا پنج برابر افزایش داد. در مناطق جنگلی حاشیه دریای خزر نیز می توان مقادیر مندرج در جدول پیشنهادی را تا 10 برابر در نظر گرفت. در مورد اراضی که تحت کشاورزی آبی قرار دارند استفاده از جداول سازمان حفاظت خاک آمریکا پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

ضخامت خاک ، حفاظت خاک ، فرسایش قابل تحمل ، سرعت تشکیل خاک