محمود محمدی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران
محمد جعفر ملکوتی - استاد دانشگاه تربیت مدرس
کاظم خاوازی - استاد پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،کرج، ایران
فرهاد رجالی - دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

به­منظور بررسی تاثیر تیمارهای زیستی فسفاتی و روی بر جزء­بندی فسفر معدنی در خاک ناحیه ریشه دو رقم لوبیا آزمایشی به­ صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملا تصادفی اجرا شد. فاکتور­های این تحقیق شامل دو رقم لوبیا چیتی (تلاش و صدری)، چهار سطح فسفر (P0: شاهد، P1: مصرف سوپر­فسفات تریپل بر اساس آزمون خاک، P2: مصرف کود زیستی فسفاتی و سوپر فسفات تریپل به میزان 50 درصد توصیه بر اساس آزمون خاک و P3: مصرف کود زیستی فسفاتی) و سه سطح روی (Zn0: شاهد، Zn1:مصرف 50 کیلوگرم در هکتار سولفات روی وZn2 : مصرف تیمار زیستی روی) بود. نتایج نشان داد بین دو رقم مورد آزمایش اختلاف معنی­دار در میزان اجزاء دی­کلسیم فسفات (Ca2-P)، اکتا کلسیم فسفات  (Ca8-P)، آپاتیت فسفات (Ca10-P) و فسفر کل وجود داشت. کمترین میزان اجزاء معدنی فسفر در خاک ناحیه ریشه رقم صدری حاصل شد. تیمار فسفری بر اجزاء معدنی فسفر به­جز آلومینیوم فسفات (Al-P)، فسفات آهن(Fe-P) و فسفرمحبوس در اکسیدهای آهن (O-P) تفاوت معنی­دار ایجاد نمود. در تیمار P1، روند افزایشی و در تیمار­های P2 و P3، روند کاهشی در شکل های معدنی فسفر مشاهده شد. تیمار روی تفاوت معنی­دار بر اجزاء معدنی فسفر به جز Al-P و O-P ایجاد نمود. حداقل مقادیر اجزاء فسفر از تیمار زیستی Zn2 حاصل شد. در بین اثرات متقابل، اثرات متقابل سه گانه رقم در فسفر و روی بر Ca2-P و Ca10-P و اثر متقابل دوگانه فسفر و روی بر اجزاء Ca2-P،Ca8-P ، Ca10-P و فسفر کل معنی­دار شدند. حداکثر این اجزاء از تیمارهای C1P1Zn0 و P1Zn0 و حداقل از تیمارهای زیستی C2P2Zn2، P2Zn2 و P3Zn2 حاصل شد. رقم صدری و تیمارهای زیستی فسفاتی و روی از کارآیی بالاتری در آزادسازی و جذب شکل­های معدنی فسفر برخوردار می­باشند.

میکوریزا, لوبیا رقم تلاش, رقم صدری, شکل های معدنی فسفر