مهربان شاهپوری ارانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
احمد فرخیان فیروزی - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
نعیمه عنایتی ضمیر - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز
افراسیاب راهنما - دانشیار گروه علوم و مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

تراکم خاک یکی از مشکلات زیست محیطی جهانی است. تاکنون عمده پژوهش ها بر تاثیر تراکم خاک بر ویژگی­های فیزیکی خاک و رشد گیاه تمرکز داشته اند، درحالیکه تعیین اثر تراکم خاک بر فعالیت ریزجانداران و فرآیندها ی بیولوژیکی خاک بسیار ضروری است. هدف از انجام این پژوهش تعیین تاثیر تراکم خاک و افزودن مواد آلی بر برخی ویژگی­های زیستی شامل تنفس، کربن زیست توده میکروبی خاک، فعالیت آنزیم اوره آز و شدت نیتریفیکاسیون در خاک بود. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در شرایط گلخانه­ای انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل تراکم خاک (صفر، 10 و 20 درصد) و افزودن ماده آلی (صفر و 2 درصد کمپوست باگاس نیشکر) بودند. نتایج نشان داد که اثر جداگانه تراکم خاک و ماده آلی بر تنفس، کربن زیست توده میکروبی خاک، فعالیت آنزیم اوره آز و شدت نیتریفیکاسیون معنی دار بود. همچنین، اثر متقابل تراکم خاک و افزودن ماده آلی به خاک بر ویژگی­های اندازه­گیری شده در سطح یک درصد معنی دار بود. با افزایش تراکم خاک، تمام ویژگی­های بیولوژیکی مورد بررسی کاهش یافت، اما افزودن مواد آلی به خاک موجب بهبود فعالیت میکروبی و افزایش میزان تنفس و کربن زیست توده میکروبی، فعالیت آنزیم اوره آز و شدت نیتریفیکاسیون شد. بنابراین افزایش مواد آلی یا بقایای گیاهی یک شیوه مدیریتی مهم است که می تواند باعث بهبود ویژگی­ها و عملکرد خاک شود.

اوره آز, تنفس خاک, کربن زیست توده میکروبی, نیتریفیکاسیون