بررسی طرح واره های تصوری در دو شعر شد خزان و روز ناگزیر از دیدگاه زبان شناسی شناختی

یکی از پیکره های مطالعات معنایی که می تواند مبنای بررسی طرح واره های تصوری قرارگیرد، اشعار هستند. بررسیطرح واره های تصوری در زبان یک شاعر، یکی از راه های دست یافتن به جهان بینی شاعرانه ی اوست. درک عمیق شعر فارسی بااستفاده از نوع و میزان طرح واره های مورد استفاده در آن، راهی تازه به درک معنای مورد نظر شاعر است و طرح واره هایتصوری در فهم معنای مورد نظر شاعر نقش موثری دارد. پژوهش حاضر، چگونگی به کارگیری طرح واره های تصوری حجمی،حرکتی و قدرتی در دو شعر شد خزان اثر رهی معیری و روز ناگزیر اثر قیصر امین پور را به عنوان مساله اصلی پژوهش، موردبررسی قرار داده است. داده ها به روش کتابخانه ای گردآوری شده و پژوهش به روش تحلیلی انجام شده است. نتایج پژوهشنشان می دهد که هر دو شاعر از سه طرح واره حجمی، حرکتی و قدرتی در این دو شعر استفاده کرده اند. رهی معیری ازطرح واره های حرکتی و حجمی هریک به میزان مساوی یعنی 22 % و از طرح واره های قدرتی به میزان 56 % بهره برده است.قیصر امین پور از هر سه طرح واره حجمی، حرکتی و قدرتی با بسامدهای متفاوت استفاده کرده است. وی به ترتیب از طرح وارهحرکتی به میزان 39 %، حجمی به میزان 34 % و قدرتی به میزان 27 % بهره برده است. بیشترین طرح وارهه ایی که در شعر شدخزان به کار رفته اند، طرح واره های قدرتی اند که به نوعی نشانگر وجود موانع و مشکلات مدنظر شاعر است. اما بیشترینطرح واره هایی که در روز ناگزیر دیده می شوند، از نوع طرح واره های حرکتی هستند. قیصر امین پور تلاش می کند به سویجامعه برتر حرکت کند و این حرکت را در قالب طرح واره حرکتی در شعر روز ناگزیر به وضوح نشان می دهد. این طرحواره هانقش به سزایی در بیان تصویرهای انتزاعی مورد نظر او دارند و مفاهیم انتزاعی را برای علاقه مندان به اشعار او قابل لمس می سازند.

کلیدواژه ها:

زبان شناسی شناختی ، معنی شناسی شناختی ، طرح واره های تصوری ، شعرهای شد خزان و روز ناگزیر