فاطمه شیبانی فرد - دانشجو/پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران
زهره زرشناس - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

براهویی، زبانی غیر ایرانی و از شاخه شمالی خانواده زبان­های دراویدی است که محل اصلی رواج آن، کشور پاکستان است اما در ایران نیز گویشورانی دارد. امروزه اغلب گویشوران براهویی ­در ایران در منطقه سیستان و بلوچستان زندگی می­کنند اما گروهی اقلیت با جمعیت کمتر از هزار نفر در جنوب کرمان زندگی می­کنند. بخشی از این گروه اقلیت، در روستای تم­میری شهرستان رودبار­جنوب ساکن­ اند و علاوه بر براهویی، به زبان فارسی و نیز گویش رودباری که گویش مسلط منطقه است، سخن می گویند. دو قرن مجاورت و هم زیستی با بومیان اصلی منطقه و استفاده از گویش رودباری برای تعامل با آن­ها، سبب به وجود آمدن گونه­ای جدید از زبان براهویی شده است که می­توان آن را گونه براهویی رودبار­جنوب نامید. منطقه مورد پژوهش، روستای تم­میری شهرستان رودبار­جنوب است. تمام داده­­های این پژوهش، به شیوه میدانی و به وسیله مصاحبه با گویشوران مرد و زن (30 نفر)، از سطح های مختلف سنی (از 9 تا 100 سال) و تحصیلی (از بی­سواد تا تحصیل­ کرده) گردآوری شده است. هدف پژوهش حاضر، توصیف و بررسی ساختمان فعل در این گونه زبانی است. فعل در این گونه به دو شکل ساخته می­شود؛ در برخی افعال، فعل بر پایه یک ماده ساخته می­شود. به بیان دیگر، ماده فقط بر عمل دلالت می­کند. در برخی دیگر، فعل بر پایه دو ماده ماضی و مضارع ساخته می­شود. وجه ­های این گونه زبانی، اخباری، التزامی و امر هستند. و زمان­های براهویی، مضارع اخباری، مضارع التزامی، مضارع مستمر، آینده، امر، ماضی ساده، ماضی استمراری، ماضی مستمر، ماضی نقلی و ماضی بعید هستند.

ساختمان فعل, گونه زبانی براهویی رودبار, خانواده زبانهای دراویدی, رودبار جنوب