بررسی پیوندهای زبانی میان پهلوی اشکانی و نوشته هایی از گویش گرگانی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه زبان پژوهی، دوره: 12، شماره: 35
- کد COI اختصاصی: JR_JLRZ-12-35_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 415
نویسندگان
دانشیار گروه فرهنگ زبان های باستانی دانشگاه بوعلی سینا همدان
چکیده
پهلوی اشکانی، یکی از زبانهای ایرانی است که نوشته های آن در دوره میانه زبانهای ایرانی از اشکانیان، ساسانیان و پیروان دین مانوی بر جای مانده است. در دوره نو زبانهای ایرانی، دیگر اثری از این زبان در دست نیست. با این همه، گویشهای ایرانی نو هر یک به گونهای دنباله یکی از زبانهای ایرانی در دوره میانه و باستانی زبانهای ایرانی هستند. پارهای از زبانهای ایرانی دوره نو را میتوان دنباله یکی از زبان های ثبت شده دوره میانه دانست. برای نمونه، زبان فارسی دنباله فارسی میانه است و یغنابی دنباله سغدی است. پرسش این است که آیا می توان گویشی ایرانی در دوره نو را دنباله پهلوی اشکانی دانست این پژوهش بر آن است تا با بررسی نوشته های برجای مانده از فرقه حروفیه که در کتاب واژه نامه گرگانی صادق کیا (Kya, 2012) آمده است، پیوندهای زبانی میان پهلوی اشکانی و گویش گرگانی را از دید واژگانی، واجی و نحوی روشن نماید. برای این کار، واژهها و جمله هایی از پهلوی اشکانی تورفانی و کتیبه ای برگزیده شده و با واژهها و جمله هایی از گویش گرگانی در نوشته های فرقه حروفیه سنجیده شده است. در پایان، این نتیجه به دست آمد که گویش گرگانی یکی از بازماندههای زبان ایرانی پهلوی اشکانی بوده که تا دوره تیموری یا پس از آن در گرگان رواج داشته و سپس رو به خاموشی رفته است.کلیدواژه ها
پهلوی اشکانی, زبان های ایرانی, گویش گرگانی, فرقه حروفیه, زبان شناسی تاریخیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.